Ebüzziyâ Tevfîk, Tanzimat döneminin önde gelen fikir ve sanat adamlarındandır. Tanzimat dönemi, dil tartışmalarının yoğunlaştığı ve çeşitli dil meselelerinin masaya yatırılarak eleştirildiği bir dönemdir. Bu dönemde aydınlar arasında ikilem yaratan ve tartışılan temel bazı konular imlâ, alfabe, Türk dilinin sözlüğü ve Türk dilinin grameri etrafında şekillenmektedir. Ebüzziyâ Tevfîk de dönemindeki dil tartışmalarına uzak kalmayarak 1909 tarihinde Ne Edât-ı Nefyi Hakkında Tetebbuât adlı eserini yayımlamıştır. Bir risale formatında olan eserde Ebüzziyâ Tevfîk, ne… ne… bağlacının Tanzimat dönemindeki ikili durumunu ortaya koymuş ve konuyu dönemine göre etraflıca bir incelemeye tabi tutmuştur. Henüz yeni yeni semerelerini vermeye başlamış olan kavait ve belâgat kitapları yanında bir gramer konusunu başlı başına işlemesi ve dönemin dil tartışmalarının mahiyetini yansıtması dolayısıyla eser oldukça önemlidir. Eser, içeriğiyle Türk diline ve Türk edebiyatına kaynak niteliği taşımaktadır. Bu makalede, Ebüzziyâ Tevfîk’in Tanzimat dönemindeki bazı kavait ve belâgat kitapları ile bu kitapların yazarları hakkındaki eleştiri, düşünce ve tutumları açıklanmaya çalışılacaktır. Bunun dışında Ebüzziyâ Tevfîk’in dil, dil öğretimi ve atasözleri üzerine yorum ve görüşleri değerlendirilecektir.
Ebuzziyâ Tevfîk is a leading thinker and artistic man of the Tanzimat period. Tanzimat period is a period in which language debates are intensified and various language subjects are criticized by being put to the table. In this period, some basic topics that have created a dilemma among the intellectuals and argued are shaped around the spelling, the alphabet, the dictionary of the Turkish language and the grammar of the Turkish language. Ebuzziyâ Tevfîk also not keep away from the language debates in his time and publish his work called Ne Edât-ı Nefyi Hakkında Tetebbuât in 1909. In this work which is in the form of a treatise, Ebuzziyâ Tevfîk put forward the dual situation of neither… nor… conjunction in Tanzimat period and subject to a thorough examination according to his time. In addition to the grammatical and rhetoric books which have just come to fruition, the work is very important because it handle the grammatical subject by itself and reflects the character of the language debates of the period. With the content it is a source for Turkish language and Turkish literature. In this article, it is going to be tried to explain that Ebuzziyâ Tevfîk’s criticism, thoughts and attitudes about some grammars and rhetoric books of Tanzimat period and about writers of this books. Apart from that, it will be evaluated comments and opinions of Ebuzziyâ Tevfîk on language, language teaching and proverbs.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
