Türkçede iki geçmiş zaman kipi vardır ve ikisi de Eski Türkçe devresinden beri kullanılmaktadır. Görülen geçmiş zaman eklerimiz -dI / -dU ekleridir. Bu ekin görülen geçmiş zaman olarak açıklanması eylemin geçmiş zamanda konuşanın gözü önünde gerçekleşmiş olmasındandır. Öğrenilen geçmiş zaman eklerimiz ise -mIş / -mUş ekleridir. Bu ekler de eylemin geçmişte görülmeyen bir zamanda gerçekleştiğini ifade eder. Yazı dilimizde bugün öğrenilen geçmiş zaman ekleri olarak sadece -mIş / -mUş ekleri kullanılmaktadır. Fakat Türkçenin tarihî seyri içerisinde -mIş / -mUş ekleri dışında farklı öğrenilen geçmiş zaman ekleri de kullanılmıştır. Bunların bir kısmı unutulmuş, bir kısmı da farklı Türk lehçelerinde ve ağızlarında kullanılmaya devam etmektedir. -Ip / -Up, -Ipduru / -Upduru ekleri de bu öğrenilen geçmiş zaman eklerindendir. Yazı dilimizde bugün kullanmadığımız bu eklerin ilk defa Harezm Türkçesi döneminde öğrenilen geçmiş zaman eki olarak kullanıldığı görülmektedir. Bu çalışmada, Türkçenin tarihî dönemleri, Türk lehçeleri ve Türkiye Türkçesi ağızlarında öğrenilen geçmiş zaman çekimi üzerinde durulduktan sonra özellikle Van Gölü Havzası ağızlarında (Van, Erciş, Ahlat, Adilcevaz, Bulanık), Kars ağzında ve Aydın ve Yöresi ağızlarında öğrenilen geçmiş zaman eki olarak kullanılan -Ip / -Up, -Ipduru / -Upduru eklerinin kökeni, anlamı ve Türkçenin tarihî dönemleri ile Türk lehçelerinde ve Türkiye Türkçesi ağızlarındaki kullanım alanları üzerinde durulacaktır.

There are two historical tenses in Turkish and they have been used since the Old Turkish period. The past time suffixes are -dI / -dU attachments. The explanation of this suffix as the past tense is that the action took place in front of the speaker in the past. Our past perfect tense suffixes are -mIş /-mUş attachments. These attachments indicate that the action took place at a time when the past was not seen. In our standard Turkish, only -mIş / -mUş attachments are used as past perfect tense suffixes today. However, in the historical course of the Turkish language, the past perfect tenses have been used different suffixes apart from the -mIş / -mUş attachments. Some of them are forgotten, and some of them continue to be used in different Turkish patoises and dialects. -Ip / -Up, -Ipduru / -Upduru suffixes are also one of the past perfect tense attachments in Turkish. It is seen that these suffixes, which we do not use today in our standard Turkish, were used for the first time as a time in the period of Khwarezm Turkish. In this study, Turkish historical periods of Turkish patoises after emphasized that past perfect tense is learned in Turkish dialects, especially Van Lake Basin in the dialects (Van, Erciş, Ahlat, Adilcevaz, Bulanık), Kars dialect and Aydın and the area is used as the past perfect tense suffix found in the dialect -Ip / -Up, -Ipduru / -Upduru the origin of attachments, with the meaning and the historical periods of Turkish and Turkish dialects will focus on areas of Turkish dialects.