Osmanlı Ülkesine Abd Nüfuzu Yerleştirme Aracı: Tıbbi Misyonerlik

Author:

Number of pages:
151-170
Language:
Year-Number:
2018-Volume 13 Issue 16

Kurulduğu 1776 yılından, 1898 yılına kadar Amerika kıtasında yayılmacı politika izleyen ABD, izlediği Monroe Doktrini ile bölgesel büyümesine gerekçe üretti. 19. yüzyıl boyunca yayılmacı politikasını, güçlü ekonomik, sosyal ve siyasal gelişmelerle pekiştirerek dünyada çeşitli ülke ve bölgelere de misyonerler aracılığıyla nüfuz etti. Başlangıçta Osmanlı Devletiyle ticari açıdan ilgilenen Ame¬rika, ilişkilerin artmasıyla, Osmanlı’ya ilgisi ticaretin ötesine geçerek din, kültür ve siyaset odaklı gelişmeye başlamıştır. 1830’lu yıllardan itibaren, Osmanlı Devleti’ndeki Süryani ve Ermenilerin Protestanlaştırılması amacıyla Anadolu’ya giriş yapan ve misyonerlik faaliyetleri için birçok şehirde istasyon merkezleri kuran Amerikan (American Board of Commissioners for Foreign Missions-ABCFM) Protestan teşkilatı, Osmanlı Hristiyanlarını Protestanlaştırmak amacıyla kiliseler, okullar, hastaneler ve yetimhaneler gibi çok sayıda ve çok çeşitlilikte ku¬rumsal bir yapılanma gerçekleştirdi. Osmanlı Devleti’nin sağlık hizmeti verme¬kteki yetersizliği, misyonerlerin sağlık alanında faa-liyet göstermelerinde etkili oldu. Misyonerler, gezici sağlık hizmetleriyle başladıkları faaliyetlerine son¬radan açtıkları dispanserler ve hastanelerle devam ettiler. Sağlık hizmetlerinden yoksun kalmış Anadolu halkı, şifa ararken misyonerlerden gördükleri ilgi ve tedavi yardımı nedeniyle onlara müsmaha ve sempati gösterdi. Böylece rahat çalışma ortamına kavuşan misyonerler, özellikle Ermeniler, sonra Bulgar ve Rumlar üzerinde Osmanlı’dan ayrılmaları için propaganda yaptılar, uluslaşma çabalarına önemli desteklerde bulundular. Diğer yandan, tıbbi misyonerler, halkı dönemin modern tıp olanaklarıyla tanıştırdılar. Anadolu’nun özellikle doğusunda açtıkları klinik ve hastanelerde Müslümanlarla Gayrimüslimler arasında ayırım yapmadan hizmet verdiler. Sağlık sorunlarının çözümüne kısmen de olsa katkı yaptılar ve bazı sağlık kurumlarının kalıcı olmasına da vesile oldular. Misyonerlik faaliyetlerinin, ülkesinde bozgunculuğa meydan vermesini istemeyen yönetici, yukarıda özetlenen konularda halkına her türlü hizmeti adaletle sunmalıdır. Karşı propaganda ve istihbarat faaliyetleri konularını da dikkate almalıdır.

Keywords


The U.S.A. following an expansionist politics in the America continent from establishment year of 1776 until 1898 created a reason for its regional growth through The Monroe Doctrine. It strengthened its expansionist politics supported with strong economical, social and political developments during the 19th century, permeated into various regions and countries in the world through the missionaries. In the brginning commercially interested in trading with The Ottoman State, and by the time when the relations between the two countries increased beyond trade, religious, cultural and politically based relations started to improve. In order to convert The Assyrians and Armenians into Protestantism, The American ABCFM Protestant Organization entered Anatolia and established stations including churches, schools, hospitals and orphans’ houses for missionary activities in many cities as well as various institutional structures. The incompetence of Ottomans in providing health services became effective for the missionary activities to be successful. The missionaries started their activities with mobile health services and continued with dispensaries and hospitals. The Anatolian people deprived of health services showed tolerance and sympathy to the missionaries as they were looking for recovery against the interest they received from the missionaries. Thus, the missionaries had a convenient working environment executed propagandas on especially on Armenians, then Bulgarians and The Greeks to seperate from The Ottomans, and supported them with efforts to have nationalism. The Medical missionaries introduced the people with modern medical facilities on one hand, and served without distinguishing between muslims and non-muslims especially in the clinics and hospitals they opened in the east of Anatolia. They contributed partly to solution of the health problem and helped some health institutions to remain permanently. The administrator who wants to prevent subversive activities from happening in his country should present his people all kinds of shortly above mentioned services with justice. He should also pay attention to counterpropagandas and intelligence activities.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,033
Number of downloads 731

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.