Osmanlı Devleti’nde dönemin özellikle sanayi devriminden itibaren hızlı ve çarpıcı bir şekilde gelişmişlik düzeyine erişen Avrupa ülkelerinde daimi elçilikler kurulmuştur. Böylece ülke içerisindeki her türlü değişme ve gelişmeden haberdar olunması amaçlanmıştır. Bu şekilde devinimlerin olumlu sonuçlanması yahut olumlu sonuçlanabileceğinin öngörülmesi halinde Osmanlı içerisinde de o yönde devinimler yapılması planlanmıştır. Telgraf da Avrupa ve Amerika’da kullanılan ve Osmanlı’nın yakından takip ettiği bir yeniliktir. O zamana kadar ulaklar vasıtasıyla sağlanan ve aylar süren iletişimi saniye gibi zamanın oldukça küçük bir anına indirmeyi başaran telgraf iletişimdeki kırılma noktasıdır. Uzun mesafeler arasında kısa sürede iletişimin gerçekleşmesini sağlayan telekominikasyonda çığır açan bir yenilik olarak telgraf Osmanlı’nın yenilikçi politikasında hemen kabul görmüş ve kısa sürede uygulamaya konmuştur. Öyle ki bu alanda eğitimin sağlanması için yurt dışından uzmanlar getirtilmiştir. Ardından telgraf eğitiminde altyapısı oluşturulan öğrencilerin Paris’e telgraf mühendisi olarak eğitim almaları sağlanmıştır. Bu öğrencilerin uzmanlaşarak ülkelerine geri dönüp eğitim vermelerini öngören bir politika izlenmiştir. Bu makalede süreç, Osmanlı’nın telgraf aletinden nasıl haberdar olduğundan başlayarak değerlendirilecektir. Osmanlı’da telgraf eğitiminin nasıl verildiği kurumlar bazında alt başlıklar ile incelenecektir. Paris’e ilk gönderilen öğrencilerden olan bir bilim tarihçisi Salih Zeki Bey’in örnek olarak ele alınması ile Paris’e öğrenci gönderilmesi konusu telgraf eğitim politikası olarak analiz edilecektir. Tüm bu gelişmelerle birlikte bazı olumsuzlukların da yaşandığının bir temsili olarak telgrafhane grevlerinden bahsedilerek konu olumlu ve olumsuz yönleriyle değerlendirilecektir.
Permanent embassies have been established in European countries by Ottoman Empire, especially since the industrial revolution, which has led European countries reaching a striking level of development. It is aimed to be informed of any changes and developments in the country via embassies. The main aim was to observe and transfer innovations. The telegram, a breakthrough technology of its time, was monitored by Ottoman Empire closely. Changing the period of communication from months to seconds, telegram is the breaking point in communication. As a direct result of invention of telegraph, the distance factor did no longer played a role in transfer time for correspondence. In other words, telegraph gave people opportunity to communicate for longest distance in shortest time. The telegraph was quickly accepted in the innovative policy of the Ottoman Empire and put into practice in a short time. Accordingly, experts from abroad have been brought in Ottoman Empire to provide training on this field. Students who were educated by foreign experts in the field of telegraph were sent to Paris to study for telegraph engineering. After completing their study those students returned to Ottoman Empire and trained other students. In this article, the process will be assessed starting from how the Ottoman Empire became aware of the telegraph technology. Secondly, the education on this field will be analyzed on institutional basis. Thirdly, the Ottoman education policy about telegraph will be disscussed. Under this discussion, the education and work process of Salih Zeki Bey who is a specialist on history of science, will be taken into account. Lastly positive and negative effects of telegraph on the society will be illustrated.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.