SİİRT ULU CAMİİ YAPISAL SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ

Author:

Number of pages:
1243-1270
Language:
Year-Number:
2018-Volume 13 Issue 18

Siirt şehir merkezinde yer alan Siirt Ulu Camii, Irak Selçukluları Sultanı Muğizuddin Mahmut tarafından ilk olarak 1129 yılında inşa edilmiştir. Yapı doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen formunda planlanmıştır. Siirt Ulu Camii, kıble cihetinde sekizgen kasnağa oturan yan yana üç kubbeyle örtülmüş mekân ve kubbelerin doğu ve batı taraflarında dikine beşik tonozlu iki bölüm ile bunun kuzeyinde enlemesine iki sahınlı ve ortadan dik bir sahınla kesilmiş kısımdan oluşmaktadır. Siirt Ulu Camii, inşa edildiği 1229 ile 1985 yıllar arasında plansal açıdan değişikliğe uğramış, yapının özgün hali ile bugünkü duruma arasında pek çok değişiklikler söz konusu olmuştur. Siirt Ulu Camii minaresinin gövdesi çeşitli süsleme kuşaklarına bölünmesi ve yukarı doğru daralması bakımından Karahanlı, Büyük Selçuklu ve Atabekler dönemi minarelerine benzemektedir. Anadolu Selçuklu dönemi minarelerinde yukarı doğru daralma ve bölümlenme daha azdır. İran’daki Selçuklu ve Kuzey Irak’taki Atabekler dönemi minarelerinde de sırlı tuğla Siirt Ulu Camii minaresi kadar fazla değildir. Siirt Ulu Camii minaresi; mimari ve süsleme özellikleriyle Anadolu mimarisinde özel bir yere sahiptir. Yapının inşasında ana malzeme olarak yonu taş, moloz taş, tuğla, süsleme olarak çini, bağlayıcı malzeme olarak da horasan harcı kullanılmıştır. Siirt Ulu Camii son asır içerisinde çevresinde oluşan ruhsatsız ve niteliksiz bir ve iki katlı betonarme yapılar ile adeta çevrelenmiş ve dıştan tanınmaz bir hale gelmiştir. Bitlis Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından hazırlanan koruma projeleri sonucunda, restorasyon çalışmalarının 2008-2013 yılları arasında büyük bölümü tamamlanmıştır. Yapı çevresinde özel mülkiyet kamulaştırma çalışmaların devam etmekte olup, güney ve batı çevre duvar onarımları ise kısmen tamamlanmıştır.

Keywords


Siirt Ulu Mosque, located in Siirt downtown, was first built by Seljuk Sultan Mahmut Muğizud in 1129. The construction was planned to form in rectangular and in east-west direction. Siirt Ulu Mosque has a space which is covered by three domes side by side sitting on an octagonal drum in the direction of Qibla and it consists of two perpendicular barrel-vaulted sections in the east and west parts of the domes and it has two transverse transepts in the north and a space cut with a perpendicular nave in the middle section. Siirt Ulu Mosque undergone structural changes from the period it was built (1229) to 1985 so it is in question to have some changes between the present situation and the original version of the structure. As the body of the minaret of Siirt Ulu Mosque is segmented into a variety of decorations belts and in terms of upwardly narrowing, it resembles Karahan, Great Seljuk and Atabek periods minarets. The upwardly narrowing and segmentation in Anatolian Seljuk minarets is less. The glazed bricks in minarets of Seljuk in Iran and Atabeks in northern Iraq are not so many as in Siirt Ulu Mosque minaret. The minaret of Siirt Ulu Mosque; in terms of the architectural and decorative features, it has a special place in Anatolian architecture. Free stone, rubble stone and bricks were used in the construction as a main material and brick-dust was used as binding material in tiles decoration. In the last century, the mosque has been surrounded with one or two-story concrete buildings, formed unlicensed and unqualified, and it has become almost unrecognizable from outside. With the conservation projects prepared by Bitlis by the Regional Directorate of Foundations in recent time, the majority restoration work was completed between the years 2008-2013. The expropriation work of private property is still continued and the southern and western perimeter wall repair is partially completed.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,201
Number of downloads 473

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.