1948 ve 1967 Arap İsrail Savaşlarını Türkiye İslamcılık Düşüncesi Üzerinden Okumak; Süreklilik ve Kırılmalar

Author:

Number of pages:
303-319
Language:
Year-Number:
2018-Volume 13 Issue 22

Bu çalışma Filistin Meselesinin tarihi seyrinde iki önemli olaya dikkat çekecek ve bu iki olayın dönemin Türkiye’sinde İslamcılık düşüncesi içinde nasıl algılandığı ve tartışıldığına odaklanacaktır. İncelenecek iki önemli olay İsrail’in hemen kuruluşu akabinde ortaya çıkan 1948 Arap-İsrail Savaşı ve bu savaştan yaklaşık 20 yıl sonra Arap Dünyası açısından yine bir dönemeç noktası oluşturacak olan 1967 tarihli Arap-İsrail Savaşıdır. Her iki savaşta da Arapların yenilgiye uğraması ile İsrail’in bölgede mevcut gücü artmış ve bölgeye dair geliştirdiği politikalarını daha da tahkim etme imkanını elde etmiştir. Bundan da öte her iki savaş Arap Dünyasının kendi içinde milliyetçilik-sosyalizm-İslamcılık tartışmaları bağlamında önemli düşünce kırılmalarını beraberinde getirmiş ve bu anlamda Arap dünyasında siyasi düşünceler olarak büyük değişim ve yenilenmeler beraberinde oraya çıkmıştır. Bu çalışmada bu süreçlere kısaca değinildikten sonra öncelikle bu kırılmaların bölge dışından farklı bir İslam ülkesi gözünden nasıl ele alındığı ve tartışıldığı üzerinde durulacaktır. Bu anlamda Türkiye bölge ile olan tarihi geçmişi birlikteliği ve sonrasında bölgeye dair geliştirdiği farklı politik tutumlar ile ilginç bir örnek oluşturmaktadır. Buradan hareketle her iki savaşın yaşandığı dönemde Türkiye’nin dış politika olarak meseleye yaklaşımı da kısaca aktarıldıktan sonra asıl olarak her iki farklı dönemde kendisini farklı şekillerde ortaya koyan bir düşünce akımı olarak İslamcılık düşüncesinin bu iki önemli savaşa ve sonrası yaşananlara karşı yaklaşımı ele alınmış olacaktır. Türkiye’de İslamcılık düşüncesinde Filistin Meselesi her zaman önemli bir yer tutmakla beraber farklı dönemlerde İslamcı düşüncenin kendi dönemsel değişmeleri ve iç farklılaşmaları bu iki savaş üzerinden de bölgedeki gelişmelere karşı farklı anlamlandırmaların ve tepkilerin doğmasını beraberinde getirmiştir. Bölgede yaşanan bu gelişmeleri İslamcılık düşüncesi içinde daha küresel ölçekte ve dış mihraklara dayanarak ele alan yorumlama biçimleri olduğu gibi her iki olayda da Arap Devletlerinin tutumunu ve daha genelde Müslümanların durumunu bir özeleştiri içinde ele alan yaklaşımlar da mevcuttur. Tüm bu tartışmalar dönemin İslamcı düşüncesinin tartışıldığı önemli bir zemin olarak Sebilürreşad, Büyükdoğu, Hilal Dergisi ve İslam Mecmuası gibi bir takım süreli yayınlar üzerinden aktarılarak ele alınacaktır.

Keywords


This study will draw attention to the two important historical moments during the Palestinian conflict and will focus how they have been perceived and been debated among the Turkish Islamism. These two important moments to be focused are the 1948 Arab-Israeli War which emerged immediately after the establishment of Israel, and the 1967 Six Days War, which occurred almost 20 years after the first one and lasted only six days. In both wars, the Arabs have been defeated, and the newly established state of Israel got a chance to increase his power in the region and strengthened their policies towards the vulnerable region. Moreover, both wars brought about critical ruptures and renewals within the ideas of nationalism, socialism, and Islamism as the political thought of Arab World. Firstly, in this work, it will be analyzed how these changes are perceived and discussed from the perspective of a different Islamic country which out of the region. In this regard, Turkey is an interesting example with his different political attitudes to the region and more importantly the historical ties and relations with the societies of the region. Then, after mentioning briefly as a matter of the Turkish Foreign policy approaches to these two major wars, I will focus the idea of Islamism that has revealed itself in different forms in both periods and its approaching to these two important wars and aftermath. Although the Palestine-Israel issue has always been occupied an important place in the Islamic thought in Turkey, because of its periodic changes at different eras, Turkish Islamism has ascribed different meanings to the developments in the region over these two wars. In the Turkish Islamic thought, on the one hand, there are some approaches to these developments in the region that have based on more global scale and external outbreaks, on the other hand, there are also approaches in both cases that deal with the attitude of the Arab States and more generally the situation of Muslims in a self-criticism. Finally, in this study, all these debates will be handled through some effective Islamic periodicals such as Sebilürresad, Büyük Doğu, Hilal and İslam as important grounds for discussing the issues of Islamic thought.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,505
Number of downloads 526

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.