Türk halk şiirinin en eski nazım biçimlerinden ve türlerinden biri olan mâniler, daha çok kadın ağzından zuhur etmiş ve söyleşme geleneği çerçevesinde gelişmiş manzumeler bütünüdür. Klasik mâni tanımlamalarında, dizeler arasındaki alakasız kurgunun bu manzumelerin asıl özelliği olarak vurgulandığı görülmektedir. Aslında bu kurgu, bireyin psikolojik durumunu yansıtmakta ve "mâni yakan" kişinin bu anlam karşıtlığından bir duygu ve düşünce biçimi çıkarmasına zemin hazırlamaktadır. İfade ediliş biçiminin kolaylığı dolayısıyla oldukça yaygın bir söylem alanına sahip olan mâni türü; iş, sevda, niyet, alım-satım, haberleşme gibi bağlamlarda ortaya konulmaktadır. Bu makalede, Ankara’nın Ayaş İlçesi, Ilıca köyünde bir kadın eğlencesi olarak tertip edilen ve eski bir gelenek olan "gelin kız orağı" ile buna bağlı olarak ortaya çıkan iş mânileri değerlendirilmeye çalışılmıştır. Teknoloji ve sanayi alanındaki ilerlemeler ile modern tekniklerin ve araçların zirai üretime dâhil olması sonucu unutulan ve artık uygulanmayan bir gelenek olarak "gelin kız orağı"nın; işgücünün kadın merkezli şekillendiği yıllarda, bireylerin iş motivasyonunu eğlence işlevi ile pekiştiren geleneksel araçlardan biri olduğu tespit edilmiştir. Bölgede yaptığımız çalışmalar ve derlemeler neticesinde bu geleneğin "gelin kızı" yeni yuvasına alıştırma provası ve düğün öncesi bir davetiye/duyuru/okuntu anlamını taşıdığı ve tarlada çalışırken atılan mânilerin ise yöre kadınlarının hayata dair duygu ve düşüncelerini çevresi, ahbabı, akrabası ile paylaşabilmesi için bir vesile olduğu görülmüştür.
Mâni (poems), one of the oldest forms and types of Turkish folk poetry, are mainly told by women and are the set of poems developed in the scope of the dialogue tradition. In the classical mâni definitions, it is seen that the irrelevant fiction among the verses is emphasized as the main property of this poetry. In fact this fiction reflects the psychological status of the individual and prepares a base for the poet ("mâni yakan") to develop a feeling and thought form out of this meaning oppositions. Due to the easiness of form of statement, the mâni type has a very diverse field of discourse; it is used in concepts like business, love, wishes, trade, communication. In this article, the "bride girl's sickle", an old tradition that is organized as a women entertainment in the Ankara, Ayaş District, Ilıca village and the work poems (mâni) that arose in relation to these are tried to be assessed. With the developments in technology and industry and modern techniques and tools being included in the agricultural production, the "bride girl's sickle" become a forgotten tradition that is not applied anymore, but it is seen that it was one of the traditional tools reinforce the work motivation of the individuals in the years the manpower is shaped with a women focus, with entertainment function. As the result of the studies and compilations we performed in the region, it is seen that this tradition is a rehearsal for getting the "bride girl" used to her new home and carried a meaning of invitation/declaration/notification before the wedding and the mâni that are told out in the fields are the tools for the women of the region to share their feelings and ideas about life with their friends and relatives.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.