Bu çalışmada Türkiye’de okullarda örgütsel adalet algısına ilişkin çalışmalar incelenmiştir. Bu kapsamda 2000 ve 2017 yılları arasında ulusal alanyazında yayınlan 29 makalenin içerikleri analiz edilerek bir sistematik derleme çalışması gerçekleştirilmiştir. Çalışmaların nicel ve ilişkisel modelde yoğunlaştığı, Niehoff ve Moorman (1993) tarafından geliştirilen ölçeğin çalışmalarda sıklıkla kullanıldığı görülmüştür. İncelenen çalışmalarda öğretmenler tarafından örgütsel adaletin orta derecenin üzerinde algılandığı ve etkileşim adaleti özelliğinin en yüksek düzeylerde algılanan örgütsel adalet boyutu olduğu görülmüştür. Demografik değişkenler çalışmaların çoğunda yer alsa da öğretmenlerin örgütsel adalet düzeylerinin farklılığında zayıf bir özellik olarak görülmektedir. Yöneticilerin insana yönelik liderlik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel algılarını pozitif ve anlamlı düzeyde açıklayabildiği görülmüştür. Bunun yanında örgütsel adalet algısı örgüt ve birey düzeyinde okulun gelişimine katkı sağlayabilecek örgütsel bağlılık, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık ve iş tatmini gibi önemli örgütsel değişkenler ile pozitif ve anlamlı düzeylerde yordayan bir değişken olarak tespit edilmiştir. Diğer taraftan yöneticilerin etkileşimi artıran liderlik davranışları, kayırmacılıktan uzak durmaları, etik uygulamaları ve okullarını değer temelli yönetmelerinin okullarda örgütsel adaletin sağlanmasında önemli öncüller olarak saptanmıştır. Bunlarla birlikte incelenen araştırmalarda uygulayıcılara yönelik adalet algısının güçlendirilmesine yönelik öğretmenlerin karar alma süreçlerine katılımlarının sağlanması, kaynakların dağıtımında adalet, okulda etkileşimin artırılması önerileri sıklıkla tekrarlanmıştır. Araştırmacılara yönelik ise örgütsel adaletin sıklıkla nitel ve karma araştırmalarla incelenmesi, örgütsel adalet algısına ilişkin farklı okul türlerinde ve örneklemlerde tekrarlanması önerilmiştir.
In this study, studies on organisational justice perceptions in Turkish schools were examined. In this regard, a systematic review was carried out by analysing the contents of 29 articles published in the national literature between 2000-2017. The results showed that the studies mostly employed quantitative and correlational models, and the scale developed by Niehoff and Moorman (1993) was often used. In these studies, teachers perceived organisational justice above the moderate level, and interactional justice was the dimension of organisational justice that was perceived at the highest level. Although demographic variables were included in most of the studies, they were seen as a weak characteristics in difference of teachers' organisational justice perceptions. Administrators' humanistic leadership behaviours positively and significantly explained teachers' perceptions in this respect. Furthermore, organisational justice perceptions were found to positively and significantly predict important organisational variables that would contribute to school development such as organisational loyalty, organisational trust, organisational citizenship and job satisfaction. On the other hand, administrators' leadership behaviours that enhance interaction, being distant to favouritism, ethical practices, and having a values-based approach were reported to be important premises that ensure organisational justice in schools. As for implications offered to practitioners, suggestions such as having teachers participate in decision-making processes, being fair in the distribution of resources and enhancing interaction in schools were often suggested repetitively in the studies. For further research, researchers were suggested to examine organisational justice in qualitative and mixed-method studies, and to conduct studies in different types of schools and with different samples.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.