II. Meşrutiyet’in ilanıyla birlikte Büyük Güçlerin dikkatlerinin toplandığı İstanbul’da büyükelçiler üzerinden yürütülen diplomatik faaliyetler yoğunlaşmıştı. Alman nüfuzunun bir hayli artmış olduğu önceki dönem İngiliz ve Fransız fikirlerinden esinlenen Jön Türkler tarafından son verilmişti. Bu da Büyük Güçlerin tekrar Osmanlı sahnesinde öne çıkmaları için bir fırsat doğurdu. Tam bu sırada, Rusya ve Fransa beraber hareket etmek amacıyla aynı zamanda İstanbul büyükelçilerini atadılar. Bunlardan biri olan Nikolay Charykov, Rus büyükelçisi, bu yoğun ve hararetli diplomasi trafiğinin ortasında 1909-1912 yılları arasındaki görevi sırasında meydana gelen olayların bizatihi tarafı ve tanığı olarak Glimpses of High Politics: Through War & Peace adlı otobiyografisini İstanbul’daki sürgün yıllarında kaleme almıştır. Zayıflayan Alman nüfuzundan doğan fırsatın İtilaf Devletleri tarafından nasıl değerlendirilemediğinin, Rusya’nın I. Dünya Savaşı arifesinde Osmanlı toprakları üzerindeki çıkarlarını gerçekleştirmeye çalışırken diğer güçlerle olan münasebetleri ve çatışan çıkarların ne suretle aşılmaya çalışıldığının takibi açısından eser önemli bir kaynak olmayı hak eder. Bu dönemde Rus Dışişlerinin en önemli gündem maddesini Boğazlardan Karadeniz’e askeri gemilerin geçişinin sağlanması oluşturmaktadır. Konuyla ilgili daha önce İzvolski’nin Viyana nezdindeki başarısız girişiminin ardından Charykov problemi kendi inisiyatifiyle İstanbul hükümeti nezdinde çözmeye çalışmış fakat çabası akim kalarak görevinden alınmıştı. Bu makalenin konularından birini bu planın nasıl uygulanmaya çalışıldığı ve hangi saiklerin etkisiyle başarısız olduğu oluşturmaktadır. Bir diğer değinilecek konu, aristokrat bir ailenin mensubu olarak Charykov’un serfliğin ilgası ve Bolşevik Devriminin sürgündeki mağdurlarından biri olarak devrim hakkındaki düşünceleridir. Bu ikisi arasında organik bir bağ kuran Charykov, Rusya’nın en büyük problemlerinden biri olan serflerin özgürleştirilmesi sürecinin iyi idare edilememesinin devrimci fikirleri desteklediğine ve nihayetinde imparatorluğun sonunu getirecek süreci başlattığına inanır. Dolayısıyla, Rus tarihinin bu iki önemli olayının tanığı olarak içinde barındırdığı öznelliğe rağmen fikirleri dönemin daha iyi anlaşılması açısından önemlidir.

After the declaration of Second Constitutional Era, diplomatic activities via ambassadors intensified in İstanbul where attention of the Great Powers focused. The former period that the German influence considerably increased over the Ottoman Empire was ceased by Young Turks effected by the British and French ideas. This situation gave an opportunity to the Great Powers to regain their position. Meanwhile, Russia and France simultaneously appointed their ambassadors to Istanbul in order to move in coordination in the Ottoman affairs. One of them, Nikolai Charykov, the Russian ambassador, as a witness and part of intense and vehement diplomacy traffic wrote his memoirs taken place during his mission in Istanbul between 1909-1912 in his autobiography Glimpses of High Politics: Through War & Peace. It is a noteworthy resource in terms of understanding how Entente Powers could not make use of the opportunity occurred by weakening of German influence, relationships of Russia with the rest of the Great Powers while Russia was trying to success her interests over the Ottoman territories on the eve of the I. World War and in what manner the crossing interests were tried to be overcome. In this period, the most important topic of the Russian Foreign Affairs’ agenda was to maintain a secure passage of their battleships to the Black Sea through the Straits. After a fail attempt of Izvolski on the issue in the presence of Vienna, Charykov tried to solve the problem with his own initiative in the presence of Istanbul. However, his efforts also failed and he was recalled. One of the subjects of this paper is how this plan is tried to implemented and what kind of impetuses cause its abortion. Another point to be mentioned here is his ideas about the abolition of serfdom as a member of aristocracy and about the Bolshevik Revolution as a banished victim of the revolution. Charykov, who forged an organic link between two of them, believed that mismanagement of the process of the liberation of serfs promoted revolutionist ideas and eventually led the collapse of the empire. In spite of its subjectivity, as a witness to these very important events of the Russian history, Charykov’s ideas are noteworthy in terms of understanding the period much better.