ÖZET Kur’an’ın düşünmeye rehberlik ettiği kavramlardan, bu makalede odak kavram olarak seçilen taakkulun İslam öncesi kullanılan yaygın anlamı ile Kur’an’ın ona kazandırdığı mana karşılaştırıldığında görülür ki bu eylemin neliği, nasıllığı, gerekçesi, amacı ve sonucunda elde edilmesi gereken sonuçları bakımından manası dönüşmüştür. Önceden korunma ve olaylar arasında bağlantı kurma temel anlamlarına dayalı olarak somut olaylar ve sorunlar karşısında çözüm bulmaya yarayan başka bir deyişle somut bir faydayı ortaya çıkaran zeka anlamında kullanılmaktaydı. Kur’an akletme eyleminin ardında halis niyetin olmasını vurgulayarak bu eyleminin doğru yerine getirildiğinde doğru bilgi ile doğru ahlaki tercihler yapabilme ve şehadetten hareketle gaybın bilgisine ulaşmak gibi sonuçlara ulaştırmasını beklemektedir. Dolayısıyla bu kavram akletmenin inanç ve ahlakla ilgili boyutunun varlığını öne çıkaran bir anlam hüviyeti kazanmıştır. “Kur’an’ın taakkulün kavramsal dönüşümünü sağlarken gösterdiği yol haritası, eğitimciler olarak bizlere doğru düşünme yeterliliklerini kazanma ve kazandırma anlamında hangi ilkelere ulaştırmaktadır?”, sorusunu cevaplamak hali hazırdaki durumuzu değerlendirmek ve öneriler getirebilmek için önem arz eder. Toplumumuzun düşünen, sorgulayan, aklını gereği gibi kullanan insanlardan oluşabilmesi için öncelikle aklını kullanmaya ve o doğrultuda düşünmeye yüklenen anlam dünyasının değişmesi gerekir. Başka bir deyişle akletme/aklını kullanma kavramına yüklenen anlamda bir dönüşümün yaşanması gerekir. Bu dönüşümün nasıl yapılacağının açık bir örneği Kur’an’da taakkul kavramı ile görülmektedir. Dolayısıyla Kur’an’ın bu konudaki rehberliğini, bugünün yöntemlerini de kullanarak günümüz insanına taşıma ve uygulama sorumluluğu eğitim ve büyük ölçüde din eğitimini planlayanlar ve uygulayanlara düşmektedir. Özellikle bu makalenin sınırlılığı çerçevesinde taakkul/akletme kavramı çerçevesinde Kur’an’ın çizdiği yol haritası üzerinden çıkarabileceğimiz, din eğitimi süreçlerinde uygulanabilecek ilkeler şunlardır: 1. Çocuklara akletme/düşünme potansiyellerini tanıtmak 2. Akletme eylemine yönlendirmek 3. Mantıksal düşünmenin temel ilkelerini öğretmek 4. Bilgiler arasında(somuttan soyuta) bağ kurarak yeni bilgilere ulaşmaya rehberlik etmek 5. Bilgileri süzerek doğru bilgiye ulaşmak için eleştirel düşünmeye kapı açmak 6. Akletmek/düşünmedeki halis niyetin önemini fark ettirmek 7. Düşünmek ve düşündüğünü ifade edebilmek için kavram zenginliği kazandırmak 8. Doğru düşünmeyi/akletmeyi engelleyen unsurları tanıtmak.
One of the terms used by the Qur'an in the practice of thinking activity, which is one of human being's conditions of existence, is the concept of ‘taaqqul’. In this article, pre-Islamic common meaning of ‘taaqqul’ chosen as a master term has been compared with the meaning that the Qur'an converts. It is seen in the result of this comparison that the meaning of taakkul has been transformed in terms of what it is, how it is, its purpose and the consequences that should be acquired. The concept was formerly used in the sense of intelligence, which bases on its original meanings that is ‘prevention and connection among events’, providing a solution to concrete problems, in other words revealing a tangible benefit. The concept of taaqqul in the Quran means a reasoning act with a pure intention. The reasoning act enables the right moral preferences for obtaining correct knowledge and reaches the unseen (gayb) knowledge with thinking about the visible one. Therefore, the Quran has added a meaning to this concept containing faith and morality. What kind of principles does the Qur'an indicate with transforming the meaning of this concept to the educators in terms of gaining and acquiring the rigth thinking competences? In this context, this question is important for developing, evaluating right thinking skills and offering suggestions. First of all, the meaning of this concept must be transformed in the people’s mind for a society by induvaduals who think, inquire and rightly use their minds. For this reason, there has to be a change at the reasoning and thinking in the individual education process. It is possible to observe a clear example of how this transformation can be made in the context of the taaqqul in the Qur'an as a book that makes sense of human life. Therefore, teaching the guidance of the Quran related to the this topic is the scientific responsibility of those who plan and implement education and particularly religious education, using the methods of educational science. In the framework of the limitation of this article, the principles have been reached through the application of the findings related to taakkul for the processes of religious education can be expressed as follows: 1. To introduce the potential of taaqqul/reasoning/thinking. 2. To direct to the action of taaqqul. 3. To teach the fundamental principles of logical thinking. 4. To link concrete and abstract knowledge to guide a new knowledge. 5. To open the door to critical thinking to reach the right knowledge by filtering information. 6. To recognize the significance of the pure intention of reasoning and thinking. 7. To provide a concept richness for thinking and expressing what you think. 8. To train the elements that prevent right reasoning and thinking.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.