Makalenin konusunu oluşturan İsmail Ağa Çeşmesi veya diğer adıyla Kuyulu Çeşme, Bulgaristan’ın Lom şehrinde yer almaktadır. Traklar döneminde kurulan şehir, daha sonra Bizans’ın hakimiyetine girmiştir. Lom 14. yüzyılın sonlarında Osmanlı topraklarına katılmış ve Tuna Vilayeti’ne bağlanmıştır. Tuna Nehri kıyısında bulunması ve elverişli konumu itibariyle Vidin’le birlikte uzun yıllar Osmanlı donanmasının iskelesi vazifesini üstelenmiştir. Osmanlı topraklarına katılmasıyla birlikte şehirde îmar ve inşâ faaliyetlerine başlanmış, bu sırada pek çok cami, tekke ve medrese yapılmıştır. 1878 Berlin Antlaşması’yla Bulgaristan’ın elimizden çıkmasından sonra, bölgede sistematik olarak Osmanlı eserlerinin yıkımına başlanmıştır. Lom şehri de bu yıkımlardan nasibini almıştır. 1885 senesinde hazırlanan şehir tanzim planı ile mevcut olan eserler yok edilmiştir. Günümüzde Lom şehrinde yazımıza konu olan çeşmeden başka Osmanlı eseri bulunmamaktadır. Bu çalışmada İsmail Ağa Çeşmesi detaylı bir şekilde tanıtılmaya çalışılmıştır. Konumu ve planı verilmiş, mimarî çizimleri yapılmıştır. Çeşmenin kitabesinden faydalanılarak tarihi, yaptıranı, ihyâ edeni, ihyâ tarihi ve suyunun getirildiği yer tespit edilmiştir. Günümüzdeki durumu belirtilmiş, ayrıca Bulgaristan ve Anadolu’daki benzer örnekleri gösterilerek çeşmeler içindeki yeri de incelenmiştir. Bu makale ile 19. yüzyıla tarihlenen, varlığı dahi bilinmeyen İsmail Ağa Çeşmesi tanıtılmaya çalışılmıştır. Çeşme günümüzde Lom şehrinde kalan tek Osmanlı eseri olarak zamana direnmeye ve mevcudiyetini sürdürmeye devam etmektedir.

İsmail Ağa Fountain or in other words Kuyulu Fountain that forms the subject of article is located in Lom city in Bulgaria. The city, which was founded in the time of the Thracian period, later became dominated by Byzantium. Lom participated to Ottoman lands towards ends of 14th century and bound to Tuna province. Due to its location on the banks of the Tuna River and its convenient location, together with Vidin, Lom has undertaken the port of the Ottoman army for many years. Construction and public improvements had been started by joining to Ottoman rules, at this time many mosque, madrasah and dervish lodge had been built. With the Berlin Treaty of 1878, the Ottoman works in the region were systematically destroyed. Lom city has also been taken from these demolitions. Existing monuments have been destroyed by 1885 dated city regulation plan. Nowadays, in the city of Lom, there is no Ottoman monument other than this fountain. In this study, it is tried to introduce İsmail Ağa Fountain in details. Its location and plan is given and its drawing have been made. Its history, architect, reviving and revive dates are determined by benefiting from inscription of fountain. Its situation in today is indicated and moreover its place among fountains is examined by showing similar examples. In this article it is tried to introduce İsmail Ağa Fountain that resists to time as only art piece from Ottoman in Lom to world.