İnsanın düşünsel yetisi neticesinde meydana gelen insani bilginin toplumsal yaşam içerisinde var olduğu koşulları, bunların geliştirilmesi ve nakledilmesini içeren süreci bilgi sosyolojisi ortaya çıkarmaktadır. Hiçbir toplum bilgisiz var olmadığı ve ortak duyu bilgisiyle hareket ettiği için, bilgi sosyolojisinin alanı ve kapsamı çok geniştir. Çağdaş bilgi sosyolojisinde yaşanan gelişmeler neticesinde, toplum ve toplumu ilgilendiren neredeyse tüm konular bilgi sosyolojisinde tartışılmaktadır. Özellikle bilginin toplumsal olarak üretildiğini öne süren sosyologlar tarafından toplumsal yaşama damgasını vuran konular ve bunun yansımaları problem alanı görülerek çalışma konuları arasına dahil edilmiştir. Toplumbilim disiplinlerindeki bilgi arayışı ve akılcılığa ilişkin kültürel temeller, bir bilme tarzını ifade ettiği için, bir toplumun sosyo-kültürel bağlamda ayakta kalmasını sağlayan “aydınlar” toplumun bir parçası konumundadır. Ülkemizdeki Weberian anlayışın temsilcisi konumundaki Sabri F. Ülgener, sadece Osmanlı toplumundaki ekonomik çözülmenin ahlak ve zihniyet dünyasını incelemekle kalmamış; aynı zamanda “Aydınlar Sosyolojisi” nin bilgi sosyolojisi sayesinde işlevsellik kazandığını vurgulamıştır. Ona göre aydınlar sosyolojisi bilgi sosyolojisinin açtığı yolda yeşerip kök salmıştır. Bilgi sosyolojisi, bilgi muhtevasını ve konusunu nasıl kafamızın içinde olup biten bir zihin ve mantık haritasından ibaret saymayıp onu toplumsal bağlantı ve ilişkileri içerisinde ele alıyorsa aydınlar sosyolojisi de aydınları toplumsal şartları ve ilişkileri içerisinde ele almaktadır. Bu doğrultuda Sabri F. Ülgener’in bilgi ve “Aydınlar Sosyolojisi” ne yaklaşımını çalışmamızda ortaya çalışacağız.

Sociology of knowledge reveals the process of the development and transmission of the conditions in which human knowledge, which has come to fruition as a result of human intellectual ability, is present in social life. The sphere and scope of the knowledge sociology is very broad, as no society exists without knowledge and every society acts with common sense knowledge. As a result of the developments experienced in contemporary sociology of knowledge, society and almost all subjects dealing with society are discussed in sociology of knowledge. In particular, the issues that marked social life by sociologists who claim that knowledge is produced socially, and their reflections are included in the study areas as these are seen the problem area. As the cultural premise of sociology disciplines about the search for and reasoning of knowledge expresses a mode of knowing, "Intellectuals" that enable a society to survive in a socio-cultural context are a part of society. Sabri F. Ülgener, who is representative of the Weberian understanding in our country, has not only studied the world of morality and mentality of economic disintegration in Ottoman society; at the same time, he emphasized that "sociology of intellectuals" has gained functionality through the sociology of knowledge. According to him, sociology of intellectuals grew and rooted in the way where sociology of information opened. If sociology of knowledge considers the content and subject of knowledge not only as a mental and logical map in our mind, but also in social connections and relationships, sociology of intellectuals also considers intellectuals within social conditions and relationships. In this respect, we will try to work on Sabri F. Ülgener's approach to knowledge and "sociology of the intellectuals".