Kazandırılması amaçlanan değerlerin ancak örtük program yoluyla benimsetileceğinden yola çıkarak; varlığını gizli ya da örtük şekilde sürdüren toplumsal cinsiyete dayalı ilişkilerin, okul kültürü içinde hangi pratikler veya uygulamalar yoluyla yaşanmakta ya da yaşatılmakta olduğu sorusu bu araştırmanın temel çıkış noktasını oluşturmaktadır. Bu araştırma okul örtük programının üç temel unsuru; “öğretmen tutum ve davranışları”, “kullanılan dil” ve “oynanan oyunlar” odak alınarak gerçekleştirilmiş nitel bir çalışmadır. Çalışmada bir ilkokulda görev yapan 6 sınıf öğretmeni ve 1 rehber öğretmeni ile bu öğretmenlerin dersine girdiği toplamda 162 öğrenci araştırma grubu olarak belirlenmiştir. Üç ay boyunca her bir sınıf 18 ders saati olmak üzere; toplamda 108 ders saati boyunca gözlemlere devam edilmiştir. Böylelikle örtük programa ilişkin olabilecek toplumsal cinsiyet örüntüleri doğal ortamında doğrudan ve bütün yönleriyle derinlemesine inceleme olanağı elde edilmiştir. Düzenli ve ayrıntılı yapılan gözlem sürecinin ardından öğretmenlerle ortalama 45 dakika süren görüşmeler yapılmıştır. Araştırmada elde edilen gözlem ve görüşme verileri ayrı ayrı ele alınarak içerik analizi yöntemiyle temalar halinde düzenlenmiştir. Bulgular sunulurken ortaya çıkan her bir temaya ait davranışın ya da gözlemin içeriği tek tek tablolarda gösterilmiş, daha sonra başlıklar halinde bu temalar alıntı göstermek suretiyle değerlendirilmiştir. Araştırma sorularının ortaya koyduğu cevaplara genel anlamda bakıldığında okul örtük programının üç temel öğesi; öğretmen davranış ve uygulamaları, kullanılan dil ve oyunların toplumsal cinsiyet ilişkileri bakımından eşit olmayan bir içeriğe sahip olduğu ortaya çıkmaktadır. Eşit olmayan bu ilişkinin erkek öğrencilerin lehine, kız öğrencilerin aleyhine olduğu tüm bulgularda somut şekilde görünmektedir. Öğretmenler sahip oldukları cinsiyet kalıpyargıları eleştirmeden, kontrolsüz şekilde eğitim-öğretim sürecine yansıtmakta ya da eyleme dökerek doğrudan cinsiyet ayrımcılığına varan uygulamalar sergilemektedir. Öğretmenler farkında olmadan kullandıkları cinsiyetçi söylemler yoluyla kız ve erkek öğrencilerde eşit olmayan cinsiyet ilişkilerine dair bir etkide bulunduklarını görememektedir. Öğrenciler de örtük mesajlar aracılığıyla eşit olmayan cinsiyet ilişkilerini benimsemekte, kullandıkları dil ve oynadıkları oyunlarda bu ilişkileri devam ettirmektedir. Bu ilişkiler kurulurken kız öğrenciler örtük biçimde erkek öğrencilerden sözel şiddet boyutuna varan bir iletişime maruz kalmaktadır. Ayrıca öğretmenlerin eşit olmayan cinsiyet kalıpyargılarını oyunlara yansıtma ya da aktarması sonucu kız ve erkek öğrenciler arasındaki cinsiyet ayrışması pekişmektedir. Bu bağlamda daha eşit bir cinsiyet algısı oluşturmak için okul örtük programında oyunların toplumsal cinsiyet ilişkileri bakımından dönüştürücü yönde kullanılması, iletişimde kullanılan dilin cinsiyetçi söylemlerden arındırılması, öğretmenlerin toplumsal cinsiyet duyarlılık ve farkındalığının yükseltilmesi gerekmektedir.

Based upon the idea that values intended to be gained can be adopted merely through hidden curriculum; the question through which practices in school setting relations based on social gender subsist in an implicit or hidden way is the starting point of the investigation. This research is a qualitative study of the three elements of school hidden curriculum focusing on “Teacher attitude and behaviour”, “The language used” and “Playing Games”. In this study, a subject group was determined as 6 classroom teachers of a primary school and 1 school counselor and 162 students taking classes of these teachers. Throughout 3 months, survey was proceeded during 18 lessons for each class, a total number of 108 lessons. Thus, the opportunity of a profound and direct analysis, in natural setting and in all aspects, patterns of social gender which may be related to hidden curriculum has been obtained. After the process of regularly and elaborately carried out survey, Interviews lasting about 45 minutes with teachers were carried out. The data from the interviews and the observations were examined seperately and organized in themes in terms of content analysis method., the behaviours and the observation that came up in each theme while presenting the findings were shown in the chart one by one, and these themes were evaluated by means of citing in titles. When the answers emerged from the question of the survey are evaluated in general, the three main elements of hidden curriculum: “Teacher attitude and practices”, “The Language used” and “Playing Games” have an unequal content in terms of social gender. The findings concretely show that the unequal relationship is on behalf of male students and to the detriment of female students. Teachers transfer the gender stereotypes without critizing or controlling into the process of education or by putting into action they perform gender discrimination directly via practices. Thus students adopt the unequal gender relationships through hidden messages, and maintain these relationships in the games they play and the language they use. While these relationships were being established, female students were implicitly exposed to verbal violence by male students. Moreover, as a result of teachers’ reflecting or transferring unequal gender stereotypes into the games, gender dissidence were stiffened. In this regard, in order to establish a more equal sense of gender perception, in hidden curriculum, games must be used in a transformative way in terms of social gender relationships, the language used must be purged from gendered discourse and the awareness and the consciousness of teachers must be expanded.