Âşık Veysel’in Şiirlerinde Toprak Ana

Author:

Number of pages:
503-518
Language:
Year-Number:
2017-Volume 12 Issue 21

Asıl adı Veysel Şatıroğlu olan Âşık Veysel (1894-1973), şiirlerinde evrensel anlamda insanı ve insanın problemlerini dile getirir. Tabiat, vatan sevgisi, gurbet, kardeşlik, millî birlik ve beraberlik vb. gibi pek çok konuda şiirler yazan Âşık Veysel’in en çok üzerinde durduğu temalardan birisi topraktır. Gözleri görmeyen ama gönül gözüyle hayatı anlamlandıran Âşık Veysel, âdeta hayatını toprağa adamıştır. Bu yüzden şiirlerinde toprağa/toprak anaya ayrı bir anlam yükler. O, ömrünün her aşamasında toprağın türküsünü yakmış ve toprağı, insanoğlunun düşünce, söylem ve eyleme dayalı faaliyetlerinin barınağı olarak görmüştür. Âşık Veysel'in şiirlerinde toprak insanoğlunu, sürekli olarak kaçtığı gerçekliklere bir davet gibidir. Çünkü toprak, yeniden doğumun, kök salmanın, değişim ve dönüşümün mitolojik mekânıdır. Âşık Veysel’in amacı, insanoğlunun ontolojik anlamda toprak üzerine kurduğu dünyayı ve kendini algılama felsefesini dilden ve telden anlatmaya çalışmaktır. Toprak, doğumdan ölüme her daim yanımızda olup bütün canlıları besleyen, koruyan, dönüştüren bir ana gibidir. Toprağı kazarak işleyen her insan, bir anlamda doğaya hükmederek kendi bilincini, insanlık tarihiyle buluşturur. Çünkü o, yaşanmış yüzyıllık tarihî ve kültürel mirasın tanığıdır. Âşık Veysel’in toprağı, üzerinde yeryüzü cenneti kurmayı hayal ettiği bir kutsallığa sahiptir. Âşık Veysel, toprak temi merkezinde varolduğumuz bu dünyada değerleri korumak, aslımızın toprak olduğunu, özümüze döneceğimizi, toprak ananın evlatları olarak birlik ve beraberlik sevgisini unutmamamızı bizlere aşılamak ister. Âşık Veysel’in şiirlerinde ele aldığı “toprak ana” merkezli konuları, şu alt başlıklar halinde maddelendirebiliriz: a. Sâdık bir yâr ve dost olarak toprak ana b. Yaşamın, bolluk ve bereket kaynağı olarak cömert toprak ana c. Şifanın eli olarak örtücü/gizleyici toprak ana ç. İnsanın özü, değişim ve dönüşüm süreci olarak toprak ana d. Alın teri/helal kazanç mekânı olarak toprak ana Şiirlerinde toprağın tasavvufi ve mitolojik boyutunu ele alarak onun dilinden insanoğluna seslenen Âşık Veysel, toprağa çeşitli sembolik anlamlar yüklemiştir. Âşık Veysel’in şiirlerinden hareketle onun, toprağa yüklediği anlamlar ve insanlığa vermek istediği mesajlar hermeneutik açıdan değerlendirilmiştir. Tespit ettiğimiz toprak konulu şiirlerinde Âşık Veysel, temel anlamda toprağın analık fonksiyonuna, şifa dağıtan yönüne, insanın toprağa dönüşüyle yeni bir başlangıcın eşiğine geleceğine ve helal kazancın önemine değinmiş olup, amacı evrensel anlamda insanlığı uyanışa/farkındalığa davet etmek, birlik ve beraberlik duygularını ruhlarımızda ölümsüzleştirebilmektir.

Keywords


Âşık (poet-singer) Veysel, whose real name is Veysel Şatıroğlu (1894-1973), relates human beings and their problems in his poets in universal sense. Âşık Veysel wrote poets about many issues such as the nature, affection for homeland, homesickness, fraternity, national unity and solidarity, and earth is one his most favorite themes. Âşık Veysel was blind, but added meaning to life through his heart and he virtually devoted his life to the earth. He, therefore, ascribes a different meaning to the earth / mother earth in his poems. He sang folk songs about the earth at each phase of his life and regarded the earth as a shelter for human activities based on thoughts, narratives, and actions. In Âşık Veysel's poets, the earth virtually invites people to facts that they always avoid because the earth is the mythological space for rebirth, taking roots, change, and transformation. Âşık Veysel's objective was to relate the world that mankind built on the earth in the ontological sense and their philosophy of self-perception through words and melodies. The earth is always with us from birth to death and it is like a mother who nurtures, protects, and transforms all living creatures. Every person cultivating land, in a sense, dominates the nature and introduces his or her own awareness to history of mankind because he or she bears witness to the centuries-old historical and cultural heritage. Aşık Veysel's earth has a sacredness on which he dreamt of building heaven on the Earth. Âşık Veysel attempts to tell us that we should preserve values in this world where we exist based on the theme of soil; we will return to our origins, and that we should not forget unity, solidarity, and affection as the children of the mother earth. We can itemize topics centering on "mother earth" that Aşık Veysel mentions in his poets under the following sub-headings: a. Mother earth as a loyal lover and friend b. Generous mother earth as the source of life, abundance, and fertility c. Mother earth covering / concealing as the healer ç. Mother earth as the origin of mankind and process of change and transformation d. Mother earth as the place of toiling and deserved income. Focusing on the sufic and mythological aspects of the earth and appealing to mankind by using its language, Âşık Veysel ascribed different symbolic meanings to the earth. Meanings ascribed by Âşık Veysel to the earth in his poems and messages that he wanted to convey to mankind were analyzed from hermeneutic perspective. In his poems about the earth that we have found out, Âşık Veysel basically touches upon the motherhood function of the earth and its healing aspects while emphasizing that mankind will reach the threshold of a new beginning when they return to the earth and the importance of deserved income. His purpose was to invite the humanity to awakening / awareness in the universal sense and to make sure that the feelings of unity and solidarity last permanently in our souls.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 3,604
Number of downloads 693

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.