19. yüzyılın Orta Asya’sında Şir Muhammed Munis tarafından Çağatay Türkçesi ile manzum olarak yazılan Sevad-ı Talim adlı yazı sanatı ile ilgili ders kitabı, öğretici bir metindir. Kitap, el yazısı yazma konusunda bir rehber niteliğindedir. Kitapta yazı araçlarının nasıl hazırlanması gerektiğine dair tarifler ile Arap harflerinin nazıl yazılması gerektiğine ilişkin pratik metodlar anlatılmaktadır. Sevad-ı Talim, münacaat ve naat ile başlayıp Munis’in hocası Kadı Abdullatif Kadı Safa’nın övgüsü ile devam etmektedir. Kitapta bu bölümleri takip eden bir sebeb-i telif bölümü de yer almaktadır. Kitabın ilk yarısında yazım için gerekli olan nesnelerin nasıl hazırlanması gerektiği açıklanır. Kalemin önemi üzerinde düşünceler sıralandıktan sonra iyi bir kalemde bulunması lazım gelen fiziksel nitelikler uzun uzadıya anlatılır. Hüsn-i hat (yazı sanatı) da övülerek tasvir edilir. Daha sonra kalemin açılması, kalem ucunun hazırlanması, meşk vb. gibi konular birkaç bölüm hâlinde ele alınır. Kitabın ikinci yarısında her bir harfin yazımı konusunda bilgi verilir. Burada her bir harf ayrıntılı olarak tanımlanır. Tanımlarda harflerin ölçümünde birim olarak genellikle “nokta” kullanılır. Metinde yer almayan benzer harflerin de diğerleri ile aynı özelliklere sahip oldukları kısaca belirtilir. Eserin sonuç (hatime) bölümünde esere Sevad-ı Talim adının verilme sebebi izah edildikten sonra eserin burada sona erdiği ifade edilir. Elinizdeki çalışmada giriş bölümünden sonra Sevad-ı Talim’in çeviriyazısı (transkripsiyon) yapılmıştır. Amacımız, hüsn-i hat (el yazısı) sanatına ilişkin bir Orta Asya yazarının pratik meditasyonu örneği olarak Sevad-ı Talim’in ilim dünyasında daha iyi tanınmasını sağlamaktır.

A Chaghatay Turkic Treatise on the Craft of Writing from 19th-Century Central Asia written by Muʼnis, entitled Savād-i taʻlīm; this “teaching text” is a guide to calligraphy, describing the preparation of the implements for writing and offering instructions for practical methods of forming the letters of the Arabic script mentioned in this study. The Savād-i taʻlīm begins, after praise of God and the Prophet, and his mentor qāżī ʻAbd al-Laṭīf b. Qāżī Ṣafā, there follows a passage on the reason for the treatise’s composition, and the first half of the work then explains the preparation of the things needed for writing. The pen is discussed at length, beginning with reflections on its importance; the art of writing, too, is praised and described, and then several sections focus on the sharpening of the pen, the preparation of its nib, its ‘testing,’ and so on. The second half of the treatise is devoted to the formation of the individual letters; each is described, at least, each description is followed by a depiction of the letter, often with the ‘points’ used as a measure shown as well. A short ‘disclaimer’ about those letters not addressed individually follows, and a conclusion (khātima) mentions the title of the treatise and affirms its completion. In current study, manuscript of the Savād-i taʻlīm established that text better known to the scholarly world, as an example of a Central Asian writer’s practical meditations on the craft of writing.