Yazılı ve sözlü anlatımda bir ifadenin dil bilgisi kurallarından, cümledeki yeri ve sırasından çok, kavramlarının, anlamlarının birbiri ile olan ilişkisi ele alınmalı ve incelenmelidir. Sözcüklerin birbiri ile nasıl birleştiği ve söz dizimi açısından nasıl düzenlendiği, niyet ile ifade arasındaki ilişkinin hem iletişimsel hem de sanatsal boyutunun nasıl oluşturulduğu (Smyth, 1993), dil ve edebiyat eğitiminin temelini oluşturmaktadır. Bu hususların tarihsel gelişimine baktığımızda edebiyat eğitimimizin belâgat yani meâni, beyan ve bedii ile başlayıp günümüzde şekilbilgisi, cümle bilgisi, anlam bilgisi, söz sanatları, vd. olarak devam etmekte olduğunu görmekteyiz. Diğer bir deyişle üslûp ve kompozisyon fikrinin ön plânda olduğu bir eğitimden daha yapısalcı, dil bilgisi, edebi kurallar ve dönemler odaklı bir eğitime geçilmiştir. Yeni oluşturulan Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Öğretim Programına (MEB, 2015) baktığımızda “tür ve beceri merkezli” bir eğitimin esas alındığı belirtilmektedir. Bu yaklaşım, lise son sınıf (12) öğrencilerinin hem konuşma hem yazma becerilerinin gelişminde üslûbun önemli bir rol üstlendiğini göstermektedir. Öğrencinin üniversite hayatına, yazılı ve sözlü iletişim becerilerinin yanı sıra estetik, âdâb/usul, öznel bakış açısı, yorum kabiliyeti gibi dil donanımlarıyla adım atması esastır (Bakhtin, 2004). Öğretim programının temel kazanımları olan konuşma ve yazma becerilerinin gelişimi için önemli bir özellik olan üslûp, bir 12.sınıf öğrencisinin edindiği yeterlilikler arasında yer almalıdır. Bu çalışmada, üslûp ve üslûpbilim açısından Milli Eğitim Bakanlığı’nın 12. Sınıf Türk Edebiyatı Kitabı incelenmiştir. Doküman incelemesi yönteminden (Yıldırım ve Şimşek, 2005) yola çıkılarak örneklemin büyüklüğünün genellemeyle sınırlandırılması, zamana dayalı bir analizin yapılabilmesi, düzenlenmiş dökümanların organize edilmesi araştırmanın geçerliliğini ve güvenirliliğini sağlamıştır. Üslubun genel ve özel özellikleri (Çalışkan, 2014; Filizok, 2013; Yetiş, 1996) kontrol listemizi oluşturmuş ve listeye göre kitaptaki edebi metinler değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sonucunda üslûpbilimin geniş kapsamı dikkate alınarak bir sınırlamaya gidilmiş; “Üslûb-ı beyan ayniyle insandır” (Recâizâde, Tâlim-i Edebiyat: 1882) tanımlaması doğrultusunda özellikle metinlerdeki estetik (zevk, hayal, his, fikir, görsel algı) ve iletişim (konuşma, yazma) işlevlerini birleştirici hususlara önem verilmiştir. Çalışmada belirli bir yazar ya da dönemin dil kullanım özelliklerini belirlemekten ziyade metinleri merkeze alarak, metinlerin işlevleri ve metin türlerinde kullanılan dil ve kültürün incelenmesi söz konusudur. Kitaptaki metinlerin, eleştirel düşünceyi geliştirmedeki katkısı, söylem çözümlemesini ve özgün yorumları ne kadar gerçekleştirebildiği sorgulanmıştır. Üslûp çalışmalarındaki bilişsel ve duyuşsal yetkinlikleri geliştirici, öğrencilerin daha seçici-anlamlandırıcı-uygulayıcı olması yönünde öneriler sunulmuştur.

Rather than the grammatical rules, place and order of an expression in written and oral form, the interconnection between the meanings of expression and their concepts should be dealt with and examined. The fundamentals of language and literature education are constituted by how words connect and are organized syntactically; how both communicative and artistic dimensions of the relationship between intent and expression (Smyth, 1993) is formed. Delving into the historical development of these elements, it is seen that our literature education started with belâgat, namely beyan and bedii (aesthetics), and today continues with morphology, semantics, syntax and figures of speech. In other words, it evolved from education prominently based on style and composition to one focused on structure, grammar, literary-rules and –periods. In close examination of the recent curriculum of Turkish Language and Literature in Secondary Education (MEB, 2015) it is stated that the curriculum adopts a ‘’genre- and skill-based’’ education. This approach demonstrates that the significance of style takes on a critical role in both oral and written skills of high school students who are in their final year (12th graders). It is essential that the student steps into university life having equipped himself/ herself with aesthetics, style, a subjective perspective, interpretive skills as well as written and oral communication skills (Bakhtin, 2004). Bearing a high significance for the development of written and oral skills which are the main learning outcomes of the curriculum, style should be included among the skills acquired by a 12th grader. For the purposes of this study, MEB’s Turkish Literature textbook, written for 12th grade high school students, is examined in terms of style and stylistics. Departing from the document review method (Yıldırım and Şimşek, 2005), the size of the sample is limited by generalization, thus allowing for a time-based analysis and organization of the documents in question, which in turn ensures the reliability and validity of the study. The general and specific qualities of style (Çalışkan, 2014; Filizok, 2013; Yetiş, 1996) form our control list, and this is followed by the assessment of the literary texts in the based on this list. As a result of this assessment, the scope of the study is limited by considering the broad scope of stylistics. In addition, in line with the expression“The human is the epitome of style ” (Recâizâde, Tâlim-i Edebiyat: 1882), we lay emphasis on elements unifying communicative (speaking, writing) and aesthetic skills (pleasure, imagery, emotion, thought, visual perception) in the texts. Rather than identifying the grammatical qualities of a literary period or a certain author, this study revolves around the texts and examines the functions of these in addition to the language and culture used in these texts. In this study, it is also questioned whether the texts in the book contribute to development of critical thinking and how much they materialize discourse analysis and original interpretations. This study makes recommendations for developing the cognitive and affective competencies of students in stylistics; and students to be more selective, sense-making.