Harput Müziği’nde Ermeni Müzisyenler

Author:

Number of pages:
189-200
Language:
Year-Number:
2017-Volume 12 Issue 13

Türk Müziği’nin birçok şubesinde olduğu gibi Harput Müziği’ne de Ermeni müzisyenlerin katkısı büyük olmuştur. Müslüman ahalinin inançlarından dolayı pek hoş karşılamadıkları çalgı âletlerinin yapımı ve icrasına, inançlarında herhangi bir sakınca bulunmayan Ermeniler sahip çıkmış, aralarından çok değerli çalgıcı (sazende) ve çalgı yapımcıları (lutiyeler) çıkmıştır. Bu değerli müzisyenler, Müslüman okuyucuların (hanendelerin) ses ile icra ettikleri eserleri çalgı âletlerine aktararak Harput Müziği’nin yerleşip gelişmesinde çok büyük bir rol oynamışlardır. Harput’tan İstanbul’a göç eden Ermeni bir aileye mensup olması hasebiyle Harput’la derin gönül bağları bulunan ünlü Türk Müziği nazariyatçısı ve bestecisi Hamparsum Limonciyan ve öğrencileri eliyle İstanbul Ermenileri üzerinde etkili olan Türk Müziği, yine Hamparsum ve öğrencileri vasıtasıyla Harput’a taşınmış ve buradaki Ermeni müzisyenler üzerinde etkili olmuştur. Harput’taki Ermeni müzisyenler, zorlanmadan benimsedikleri Harput’taki Türk Müziği’ne özellikle lütiyelik ve sazendelik bağlamında çok büyük katkı sunmuşlardır. XIX. Yüzyıl Harput’unda Ermeni müzisyenlerin sazende, Müslüman müzisyenlerin de daha ziyade hanende oldukları müzik toplulukları oluşturulmuş, ferdî ve içtimaî hayatın hemen her önemli anında ortaya çıkan müzik ihtiyacı bu topluluklar vasıtasıyla karşılanmaya çalışılmıştır. Müzisyenleri maddî bakımdan destekleyen ve toplumun müzik ihtiyacını gideren bu durum, aynı zamanda Müslim ile Gayr-i Müslim ahalinin birbirleriyle kaynaşmasına da vesile olmuştur. 1915 yılında cereyan eden Ermeni Tehciri ile birlikte diğer Ermeniler gibi bu müzisyenler de Harput’tan göç etmek zorunda kalmış, bu da, ne yazık ki Harput Müziği için çok büyük bir kaybı teşkil etmiştir.

Keywords


The contributions of Armenian musicians hold a great portion in the current status of Harput Music as well as in many branches of Turkish Music. Muslim society, due to their belief, was not welcoming the production of musical instruments and also performing them, while Armenians were not having any disapproval in their beliefs against music by any means. Therefore, Armenians, took possession of music and put efforts on the production of musical instruments and performance of music. In this way, very talented and valuable instrumental musicians and “luthiers” (musical instrument producers) came out of their society. These distinguished Armenian musicians played a very important role in the development of Harput Music by transferring the musical samples performed by Muslim singers to the musical instruments. Thanks to the famous Turkish music theorist and composer Hamparsum Limonciyan, who had deep ties with Harput due to belonging to an Armenian family who migrated from Harput to Istanbul, and his students, Turkish music influenced Istanbul Armenians. Further, it moved to Harput again through Hamparsum and his students, and became influential on the Armenian musicians there. The Armenian musicians in Harput have made a great contribution to the Turkish music of Harput, which they readily adopted, especially in the context of luthiership and musicianship. In the XIXth century Harput, music communities, in which Muslim musicians took a part as songster while non-Muslim musicians took part as instrument players, were established, and the music needs emerged at almost every moment of the individual and social life was tried to be met through these communities. This situation, which supports Musicians in financial respect and solves the need for music of the society, was also a mediator in terms of socialization of Muslim and non-Muslim public. With the Armenian Relocation in 1915, Armenians had to migrate from Harput together with them also the Armenian musicians had to leave Harput. Regrettably, that was a huge loss for Harput Music.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,171
Number of downloads 434

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.