Postmodernizm; siyasal, toplumsal, ekonomik, kültürel ve felsefi birçok alanı etkileyen bir süreçtir. Bu sürecin İslam düşüncesi üzerindeki genel etkisi ile genel hukuk sistemleri üzerindeki etkisi üzerinde durmayacağız. Hatta postmodern sürecin İslam hukukunun tümü üzerindeki etkisi üzerinde de durmayacağız. Biz bu çalışmamızda spesifik olarak postmodernizmin İslam hukuk metodolojisi üzerindeki etkisini Casir Avde örneği üzerinden incelemeye çalışacağız. Avde, sistem teorisi ve yapısöküm yöntemlerini uygulayarak İslam hukuk metodolojisine katkı sunmayı hedeflemektedir. Bu konuda sistem teorisi ve yapısöküm yöntemine başvururken temel olarak “amaçlar teorisi” (makâsıdü’ş-şerîa’)’ne dayanmaktadır. Bu önerilerinin rasyonalitesini İslam hukuku perspektifinden eleştirel bir yöntemle inceleyerek kendi düşüncemizi ortaya koymaya çalışacağız. “Postmodern hukuk anlayışının ancak modern hukuk anlayışını yıkarak kendisine yer açabileceği” tezinden hareketle İslam hukukuna yönelik modernist yaklaşımların postmodern süreçte sonlanacağı varsayımı gerçekleşirse, bu durum İslam hukuku için önemli bir kazanım olacaktır. Zira İslam hukukuna yönelik modernist odaklı “akılcı” yaklaşımlar hâlâ güncelliğini korumaktadır. Bu tür yaklaşımların, postmodern süreçle miadını doldurduğu konusunda bir farkındalık oluşturmayı amaçlayan bu makalenin İslam hukukuna bir katkı sağlayacağını düşünmekteyiz. İslam hukukuna ilişkin ne zaman bir yenilenmeden bahsedilse ya da İslam hukukunun yetersizliğini aşmada bir teklifi olanların iddiaları incelense önerilerinin odak noktasını “makâsıd teorisi”nin oluşturduğu görülecektir. Bu iddia modern öncesi dönemde popüler bir paradigma olduğu gibi modernleşme döneminde de popüler olma konumunu sürdürdü. Modernizm karşıtı olmakla nitelendirilen postmodern süreç de aynı teoriyi merkeze yerleştirdi. Gerek modern öncesi gerek modern dönemde eklektik olarak bu makâsıd teorisine katkı sağlama iddia ve çabaları bir temenniden öte gidememiştir. Bu iddia sahipleri genellikle Endülüs âlimlerinden Şâtıbî (720-790 h./1320-1388 m.)’ye atıf yaparlar. Oysa Şâtıbî “maslahat” odaklı ve son derece tutarlı bir paradigma oluşturmuştur. Metodolojik olarak konuları tümel bir yapıda ele almış ve ardından da bu tümellerin altına yerleşecek tikel çözümler üretmiştir.
Postmodernism is a process affecting the political, social, economic, cultural and philosophical areas. In this study, we do not examine the effect of this process on Islamic thought or common law or all over the Islamic law. In this study, we try to examine specifically the effect of postmodernism on the methodology of Islamic law on the case of Jasser Auda. Auda aims to contribute to the methodology of Islamic Law by implementing system theory and deconstruction methods based on “theory of goals” (makâsıdu’ş-şerîa). We expose our opinion critically about the rationality of Auda’s suggestions from the Islamic law perspective. If the hypothesis that modernist approaches to the Islamic law ends in the postmodern era is realized, this situation will be an important gain for Islamic law, in the context of the axiom that postmodern law can take place only by disposing of modern law. The rational approaches to the Islamic law oriented towards modernism are to date still. In this study, we aim to raise an awareness that the rationalist approaches are outdated in the postmodern era. And depending on this aim, we believe that this article will contribute to the Islamic law.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.