İslâm hukukunda boşanma hakkının kullanılması ile ilgili; talâk (kadının rızasına ve mahkemeye başvurmaksızın kocanın/erkeğin tek taraflı irade beyanı ile boşanması), hul/muhâlea (eşlerin anlaşarak boşanması) ve tefrîk (yargı yoluyla boşanma) olmak üzere üç temel yöntem/metod vardır. Eşlerden her birinin bu üç yöntemden birini kullanma hakkı olmakla birlikte, “talâk” hakkı öncelikle erkeğe/kocaya, “hul/muhâlea” ve “tefrik” hakkı ise öncelikle kadına verilmiştir. Bununla birlikte tarihi süreçte evliliğin sona ermesinde, erkeğin/kocanın, -kadının rızasına ve mahkemeye başvurmaksızın- tek taraflı irade beyanı ile kullanmış olduğu “talâk” yöntemi belirleyici olmuştur. Ancak uygulamada erkeğin/kocanın talâk yetkisini, -İslâm hukukunda yer alan kurallara aykırı olarak- bilinçsizce kullanması, boşanma oranlarının artmasına ve “hülle” gibi gayr-i ahlaki bazı sorunların yaşanmasına sebep olmuştur. Diğer taraftan klasik İslâm hukuku doktrininde, kocanın boşama (talâk) yetkisini kötüye kullanmasını önlemeye yönelik dinî ve ekonomik bazı tedbirlere yer verilmiştir. Ancak günümüzde aile ve toplum yapısının değişmesi, dinî ve ahlakî kuralların yaptırımını yitirmesi vs. gibi nedenlerle bu tedbirlerinin kocanın talâk (boşama) yetkisini istismar etmesinin önlenmesi veya boşanma sürecinin İslâm’ın/Kur’an ve Sünnet’in öngörmüş olduğu kurallara uygun olarak icra edilmesi hususunda yeterli olmadığı görülmektedir. Bundan dolayıdır ki günümüzde, kocanın “talâk” yetkisini Kur’an ve sünnetin öngörmüş olduğu kurallara uygun olarak kullanmasını sağlayacak hukukî bir denetim mekanizmasına ihtiyaç vardır. Bu çerçevede hukukî bir denetim mekanizması olarak “tahkîm müessesesi”nin boşanma sürecinde devreye sokulması önem arz etmektedir. Bu makalede, İslâm hukukunda kocanın “talâk” yetkisini kötüye kullanmasından kaynaklanan boşanma olaylarını sınırlayıcı ve gayr-i ciddi sebeplere dayalı fevrî boşanmaları önleyici bir tedbir olarak, Kur’an’ın Müslümanlara emrettiği (Nisa, 4/35) “tahkîm kurumunun/aile meclisinin” resmi olarak devreye sokulması ve dini boşanma sürecinde toplumun ve devletin denetimi sağlanarak boşanmaların hukukî bir prosedür çerçevesinde yapılmasının gerekliliği üzerinde durulmuştur.
There are three basic methods on using the right of divorce including “talâq” (divorce with unilateral declaration of will), “hul/muhâlaa” (divorce with mutual agreement) and “tefrîq” (judicial divorce/divorce through the courts) in Islamic law. With each of the spouses having the right to use one of these three methods, using the right of divorce was given to male/husband; using the right of “hul/muhâlaa” and “tefrîq” were given to woman/wife. However, upon the end of marriage in historical process, the method of talâq which the husband hasn’t been applied to the woman’s consent and court has been decided. But in practice, using husband the authority divorce unconsciously contrary rules situated in İslâmic Family Law caused the increasing of the divorce rate and the experienced some problems such as the fictitious marriage. On the other hand, in classic İslâmic law doktrine there is some precaution that prevent the problems that emerged from the hasband’s divorce authority (talaq). But nowadays, because of reasons such as changing structure of the family and society, lost its religious and ethical rules for sanctions etc. these measures are not sufficient prevention abuse to the authority of the husband divorce or the divorce process to be performed according to rules in İslamic Family Law/Quran and Sunnah. Because of that there is a need to a judicial control mechanism that ensures husband’s authority divorce to use according to rules in Quran and Sunnah today. In this context, as a legal control mechanism, it is important to consult the arbitration instituion which 1917 The Ottoman Law-Family Settlement entitle it as "Family Council" (Article 130) in the divorce process. In this article, emphasized on the arbitration instituion/family council that Quran was ordered the müslims in Women/an-Nisáa, 4/35 and necessitiy of the process of divorce must be in a juridical procedure.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.