Hadîs rivayetinde, “lafzî rivayet” esas olmakla beraber, bazı ravilerin hafızasının, bazılarının kabiliyetinin ve rivayet lafzını koruma tedbirlerinin yetersiz olmasından dolayı, bazı hadîsleri “mânâ ile rivayet” zarureti doğmuştur. Hadîsleri mânâ ile rivayetin neticelerinden biri de hadîsin lafzında ihtisârda bulunmaktır. Hadîs rivayetinde ihtisarı caiz gören âlimler olduğu gibi caiz görrmeyenler de vardır. Hadîs rivayetinde ihtisarı caiz görenler, mânâ ile rivayeti bir mecburiyet olarak değerlendirmişlerdir. Ancak bunlar da rivayette ihtisara bazı şartlar çerçevesinde cevaz vermişlerdir. Bu şartlar; rivayetin tamamına ulaşma imkânının bulunması; hadîsin zikredilmeyen kısmının rivayet edilen kısımdan mânâ olarak bağımsız olması; rivayette ziyade yapıldığı şüphesinin doğma ihtimalinin bulunmaması; ihtisar yapan ravinin âlim ve fakih olmasıdır. Hadîs rivayetinde ihtisar, bazen hadîslerin doğru anlaşılmasını zorlaştırmakta, hadîsin tam metninin ziyade olarak anlaşılmasına yol açmakta, metinler arasında teâruz görüntüsü vermekte, muhtasar rivayetin sıhhatinden şüphe duyulmasına yol açmakta, fıkhını ortaya çıkarmada zorluklar yaşanmakta ve bu durumdaki hadîslere yönelik birtakım tenkitleri beraberinde getirmektedir. Muhtasar rivayetlerin sebep olduğu müşkilleri ortadan kaldırabilecek en önemli çare, hadîslerin değişik rivayetlerinin bir araya getirilip ihtisar edilen kelimelerin yerlerine konularak anlaşılmasıdır. Bunu gerçekleştirebilmek için yapılması gereken ilk iş, muhtasar hadîslerin ihtisar öncesi tam metnine ulaşmaktır. Muhtasar hadîslerin tam metnine veya farklı rivayetlerine ulaşma, hadîslerin sıhhati ile ilgili şüpheleri ortadan kaldırabileceği gibi, metnin daha doğru anlaşılması ve fıkhının daha isabetli tespitine vesile olmaktadır. Makale konusu muhtasar Buhârî hadisinin tahlilinde de bu yol takip edilmiş; hadîsin farklı rivayetlerine ulaşılarak söz konusu rivayetle karşılaştırılmış senedi, metni ve fıkhî muhtevası bu çerçevede değerlendirilmiş ve ihtisardan kaynaklanan müşkiller halledilmeye çalışılmıştır.

In the hadith transmission, “one-to-one transmission” is essential, but because of the poor memory of some narrators, the weak ability and unwariness of some to protect the narration, some hadiths were transfered with their meanings. One of the conclusions of hadiths with their meanings is the abbreviation of the hadith. There are scholars who do not see fit as well as scholars who regard the abbreviation as appropriate in hadith transmission. Those who regard the abbreviation as suitable in the transmission of hadith have considered the narration with meaning as a necessity. However, these also seemed appropriate in some circumstances to shorten the narration. These conditions are; the possibility of reaching the whole of the narrative; that the unmentioned part of the hadith is independent of the narrated part; there is no doubt that there is a surplus in the hadith narration; shortening narrator is the scholar and the fakeeh. Abbreviation in hadith transmission sometimes makes difficult to understand the hadiths correctly, leads to over understanding of the full text of hadith, gives a picture of contradiction between texts, leads to doubtfulness of the abridged narration, causes difficulties in revealing its meaning and brings with it some criticism about hadiths in this case. The most important remedy in to avoid the problems caused by abbreviated narrations is to put together the different variants of the hadiths and place them in shortened phrases. The first thing to do in order to do this is to reach the full text of the abbreviated hadiths before abbreviation. Reaching the full text or different variants of the abbreviated hadiths removes the doubts about the correctness of hadiths and allows a more accurate understanding of the text. This article which deals with the abbreviated Bukhari hadith was followed in the following way; different variants of the hadith were reached and compared with the in question narrative; narrator chain, text and meaning have been evaluated in this framework and problems caused by abbreviations have been tried to be solved.