Özet Yeraltı edebiyatı, modern ve modern sonrası edebiyatta beliren küreselleşmeyle birlikte ise popüler bir boyut kazanmaya başlayan bir akım/eğilim/tür olarak kabul edilir. Egemen sisteme karşı çıkan; alt kültürlerden beslenen, müesses nizamı ve onun tüm kurumlarını ve değer yargılarını reddeden Yeraltı edebiyatında; her türlü illegal ve gayrinizami davranış ve edim kendine yer bulur. Ayrıca cinsellik, şiddet, uyuşturucu kullanımı, nihilizm ve anarşizm köktenci bir yaklaşımla kotarılır; üslup anlamında ise argo, küfür, özensizlik, kitsch ve savrukluk esere egemen olur. Bununla birlikte “Yeraltı söyleminin” özellikle 1960’lardan sonra başta Amerika olmak üzere yaygınlaşması, popülerlik kazanması ve hatta kapitalist sanat ve edebiyat endüstrisinin odağına yerleşmesi, paradoksal bir biçimde Yeraltı edebiyatını sorunsallaştırır. Durum böyle olunca Yeraltı edebiyatının ne olduğu, yazarın mı, eserin mi yoksa baskı yönteminin mi Yeraltı olması gerektiği, neyi kapsadığı ve hangi eser/yazarların bu edebiyata dâhil edileceği konusu iyice tartışmalı ve girift hale gelir. Edebi türler arasında da ise Yeraltı eğilimi şiirde ve tiyatroda da kendini göstermesine rağmen esas olarak romana yansır. Burjuva sınıfının anlatısı olarak modernleşmeye birlikte güçlenen roman ise klasik, modern ve postmodern gibi farklı aşamaları geçmekle birlikte sürekli bir değişim ve dönüşüm yaşar. Bu dönüşüm bir metamorfoz gibi kendini en çok kurgu, tema, kişiler, dil, üslup gibi romanın temel anlatı unsurlarında gösterir. Toplumun ihtiyaçlarına, ekonomik, kültürel ve sanatsal birikimlerine, moda sanat akımlarına, bilimsel gelişmelere koşut olarak romanın anlatı düzeni de değişir. Nitekim türlere ve akımlara göre kimi anlatı unsurları önemini yitirirken kimileri daha da öne çıkar. Kimileri ise köklü değişimlere uğrar, farklı bir bakış açısıyla işlenir. İşte klasik anlamda romanın temel anlatı unsurları olan kurgu, kişiler, dil ve üslup gibi unsurları belki de en fazla etkileyen, deforme eden, başka bir biçimde yeniden üreten edebiyat türü Yeraltı Edebiyatı’dır.

Underground literature is accepted as a movement/tendency/genre which starts to take on a popular dimension with the globalization emerging in modern and post-modern literature. Every kind of illegal and anomalous behaviours and deeds take place in underground literature, which objects to the dominant powers, denies the established order and its all units and standards of judgements and which is nourished with subcultures. Besides; sexuality, violence, drug use, nihilism and anarchism is achieved with a Jacobin approach and as for tone; slang, swearing, kitsch and carelessness dominates the work. In addition to this, the fact that “underground discourse” becomes widespread especially after 1960s and particularly in America, gains popularity and even becomes the focus of capitalist art and literature industry paradoxically problematize the underground literature. In this circumstance, the subjects like what underground literature is, whether the writer, the work or oppression methods should be “Underground”, what it involves and which writers/works should be involved in this literature becomes completely contradictive and inextricable. Although “underground” tendency can be found in poetry and theatre, too, it is essentially seen in novel among literary genres. As for novel which gain strength with modernization as a narrative of bourgeoisie, as well as completing different phases like classical, modern and postmodern, it experiences a perpetual change and transformation. This transformation, like a metamorphosis, mostly manifests itself in the basic narrative elements of a novel like fiction, theme, characters, language and tone. Narrative format of a novel also changes in parallel with scientific developments, art and fashion movement, economic, artistic and cultural accumulation and social requirements. Hence, while some narrative elements lose their significance, some narrative elements become prominent depending on some genres and movements. And, some others undergo a radical change and are handled with a different point of view. So, Underground Literature is the literary genre which reproduces, deforms and probably affects mostly elements like fiction, characters, language and tone that are basic narrative elements of a novel in classical manner.