Arap ve Türk dilinde küçültmenin sesbilim, biçimbilim ve özellikle anlambilim yönleriyle ele alınıp karşılaştırıldığı bu çalışmada, iki dilin bu konudaki benzer ve farklı yönleri belirlenmeye ve elde edilen neticeler değerlendirmeye çalışılmıştır. Kelime yapısında birtakım değişikliklerle ve belli küçültme ilaveleri ile meydana getirilen küçültülmüş isimler, biçimsel farklılığın işaret ettiği birçok anlam değişikliğine de sahiptir. Bükünlü bir dil olan Arapçada kelime formunun değiştirilmesi ve harf ilavesiyle oluşturulan küçültmeler, eklemeli bir dil olan Türkçede eklerle meydana getirilmektedir. Bu sebepten iki dildeki küçültme yapıları biçimbilim bakımından birbirinden ayrılmaktadır. Bir nesnenin hacminin küçüklüğünü belirtmek, sayısal azlığına işaret etmek, zaman veya mekânsal yakınlık ifade etmek, küçümsemek, hakaret etmek, hicvetmek, acımak, şefkat göstermek, sevimli göstermek ve hatta yüceltmek gibi küçültme gerekçeleri ise her iki dilde ortaktır. Dolayısıyla her iki dilde de küçültme konusunda anlambilimsel bir denklikten söz edilebilmektedir. Bununla birlikte her iki dilde küçültme, ifadede bir kısaltma türü olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu yapı, sıfat tamlaması biçiminde iki kelimeden oluşan ifadeleri tek kelimeyle söyleyebilme imkânı sunmaktadır. Bu sayede sözde kısaltma yapılabilmesi, bu yapının îcazını da göstermektedir. Konuşma ve yazı dilinde küçültme yapıları yerine sıfat tamlamaları kullanılabilse de özellikle hafife almak, küçümsemek, acımak, şefkat göstermek, sevimli göstermek, şımartmak amacı taşıyan duygusal ifadelerde küçültme kalıpları daha çok kullanılmaktadır. Sıfat tamlamalarıyla dile getirilen küçültmeler ise daha çok bir nesnenin hacminin küçüklüğünü belirtmek, sayısal azlığa işaret etmek amacıyla kullanılmaktadır.

In this article, diminutives in Turkish and Arabic languages are compared and analyzed in terms of phonology, morphology and particularly semantics and the similar and different aspects of the two languages are tried to be determined and the obtained results are tried to be evaluated. Diminutive structures which are formed with a number of changes in the structure of the word and certain diminutive additions cause numerous changes in the meaning indicated by the changes in morphology. While diminutives in Arabic, which is an inflectional language, are produced with letter additions and changes in the form of a word, they are made with suffixes in Turkish, which is an agglutinative language. Thus; the structures of diminutive in the aforementioned languages are different from each other in terms of morphology. Reasons of diminutive such as expressing the smallness of an object, pointing its quantitative fewness, expressing temporal and spatial affinity, underestimating, insulting, satirizing, sympathizing, showing affection, presenting the object as cute and even exalting it are common in both languages. Therefore, a semantic equivalence can be mentioned in both languages in terms of diminutives. In addition, diminutives in both languages appear as a kind of reduction in words. This structure provides an opportunity to express an adjective clause compounded by two words in a single word. Thanks to this, diminutive in verbal contexture shows the laconic form of this structure as well. Although adjective clauses can be used instead of diminutive structures in spoken and written language, diminutive structures are much more used in emotional expressions of underestimation, despise, sympathizing, showing affection, presenting the object as cute, spoiling. Diminutives expressed through adjective clauses are rather used to express the smallness of an object, and pointing a quantitative fewness.