Yazınsal ürünlerde, özellikle de şiirde, imgesel dil; anlatımın etkililiğini ve canlılığını artıracak, uyandıracağı çağrışımlarla okuyucunun ya da dinleyicinin imgelemini-düş kurma yetisini zorlayacak olan bir anlatım biçimidir. Bunun için ders kitaplarına seçilecek metinler kuru ve yalın olmamalı, öğrencilerin değişik duygu, izlenim ve algılarını harekete geçirmeli, onları etkileyerek okuma ya da dinleme isteklerini canlı tutmalıdır. Bu çalışmada, 2007-2008, 2015-2016, 2016-2017 eğitim öğretim yıllarında ilkokullarda okutulan 1. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan şiirlerin imgesel dil açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemini Talim Terbiye Kurulunca ilkokullarda okutulmasına karar verilen MEB ve Harf Yayınevlerine ait 3 adet 1. sınıf Türkçe ders kitabı oluşturmuştur. İncelenen kitaplardan 2008 MEB’e ait olan kitapta 9, harf yayınevine ait olan kitapta 14, 2016 MEB baskısı kitapta 12 şiir türünde metin olduğu belirlenmiştir. Çalışma nitel araştırma özelliği taşımaktadır. Araştırmanın yöntemi doküman incelemesidir. Ulaşılan kitaplarda yer alan şiirlerin incelenmesinde betimsel analiz uygulanmıştır. Şiirlerdeki imgesel anlatımlar tespit edilip a-somuttan-somuta (1), b- somuttan soyuta (2), c-soyuttan-somuta (3), d-soyuttan-soyuta (4) şeklinde gruplandırılıp puanlar verilmiştir. İmgesel dil kullanımı açısından 52 puanla MEB`in 2016 yılında basılmış olan Türkçe ders kitabının daha başarılı olduğu tespit edilmiştir. Harf Yayınlarının ders kitabı 48, MEB Yayınlarının 2008 tarihli kitabı ise 22 ile en düşük puanı almıştır. Çalışmanın sonucunda MEB tarafından 2016 yılında yeni programa uygun olarak hazırlatılan 1. sınıf Türkçe ders kitabının diğer iki kitaba oranla imgesel dil kullanımı bakımından daha başarılı olduğu ortaya çıkmıştır. Kitaplarda bulunan şiirlerde en çok ‘somuttan somuta imgesel anlatım’ biçiminin kullanıldığı ortaya çıkarken ‘soyuttan soyuta imgesel anlatım’ biçiminin hiçbir şiirde yer almadığı tespit edilmiştir.
Imaginative language in literary works, especially in poetry is a type of narration that increases the effectiveness and liveliness and forces the reader’s or listener’s power of imagination (Özdemir, 1999). Therefore, selected texts in the course books should not be bare and plain; they should trigger students’ different feelings, impression and perception and keep their desire for reading alive by affecting them.In this study, it was aimed to examine the poems in 1st grade Turkish course books used in 2007-2008, 2015-2016 and 2016-2017 academic years in terms of imaginative language. This study is a qualitative study and its method is document analysis. Descriptive analysis was used while examining the poems in the books. Sample of the study consists of three 1st grade Turkish course books which are accepted to be used in elementary schools by board of education and discipline and published by MNE (Ministry of National Education) and Harf press. In the examined books it was found that there are nine poems in Turkish course book published in 2008 by MNE and there are four poems in the course books published by Harf press and there are twelve poems in the books published in 2016 by MNE. Imaginative narrations were found and categorized as; a- from concrete to concrete (1), b- from concrete to abstract (2), c- from abstract to concrete (3), d- from abstract to abstract (4) and points were given. It was found that Turkish course book published by MNE in 2016 is more successful with 52 points in terms of the use of imaginative language. The book published by Harf press got 48 and the other book of MNE published in 2008 got 22 points. As a result of the study it was revealed that 1st grade Turkish course book which was prepared by MNE in 2016 in accordance with new curriculum was more successful than other two course books in terms of the use of imaginative language. In the poems of the course book “from concrete to concrete imaginative narration” style was used at most but “from abstract to abstract imaginative narration” was not used in any of the poems.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.