XX. yüzyıl Azerbaycan Muhaceret edebiyatı şairlerinden biri olan Alazan Baycan, 1933’te Sovyetler Birliği’ndeki siyasî baskılar nedeniyle tıp eğitimini yarım bırakıp ülkesi Azerbaycan’ı terk etmek durumunda kalmış; önce İran’a, kısa bir süre sonra da Türkiye’ye gitmiştir. Türkiye’deki tıp eğitimini tamamladıktan kısa bir süre sonra Almanya’ya göçen Alazan Baycan, 1943’te Berlin Üniversitesi’nde çalışmaya başlamış; bir yandan da edebî faaliyetlerini sürdürmüştür. Azerbaycanlı diğer muhacir şairler gibi, Alazan Baycan da ana vatanından ayrı yaşamak durumunda kalmış ve bu ayrılık temasını şiirlerinde geniş bir şekilde işlemiştir. Muhacir bir şair olarak yaşamı hakkında çok fazla bilginin henüz mevcut olmadığı Baycan, şiirlerinde dünyaya bakış açısını ve felsefesini açıkça yansıtmıştır. Daha çok toplumsal temalarda şiirler yazan şair, iki şiir kitabı yayımlamıştır. Bunlardan “Gönül Sazından” kitabı 1983 yılında; “Dağ Çiçekleri” adlı kitabı ise 1987 yılında Ankara’da yayımlanmıştır. Kitapta bulunan şiirlerde hem Azerbaycan, hem Türkiye Türkçesi özellikleri görülmektedir. Bu çalışmada Alazan Baycan’ın Azerbaycan Muhaceret edebiyatındaki yeri irdelenerek şiirlerinde yer verdiği bağımsızlık arzusu, ana vatan özlemi ve özellikle ana diline olan düşkünlüğü gibi temalar üzerinden hem üslup özellikleri, hem de mücadelesini verdiği dünya görüşü ele alınmıştır. Şairin dünyasındaki sosyal ve siyasi gelişmelerin eserlerine olan yansımalarını ortaya koyabilmek için, şiirleri sosyolojik ve tarihî boyutları ile değerlendirilmiştir. Dolayısıyla Baycan’ın sanat anlayışı edebiyat – toplum ilişkisi içinde değerlendirilmiştir.

Alazan Baycan who is one of Azerbaijani poets of immigrant literature in XX. century, had to leave his country in 1933, because of the political pressures of the Soviet Union, and he went to Iran, after a while, he immigrated to Turkey. After completed his medical education in Turkey, he immigrated to Germany from Turkey and he started to work in Berlin University in 1943, in the meantime he carried on his literary works. Like other immigrant poets, Alazan Baycan had to live apart from his mother land and he thoroughly reflected this seperation theme on his poetry. As an immigrant poet Alazan Baycan, who there isn’t so much information about, conveyed the perspective of his life. Baycan mostly wrote in social themes. And he published two poetry books: “Gönül Sazından” in 1983 and “Dağ Çiçekleri” in 1987. Poems in these books have both language properties spoken in Azerbaijan and Turkey. In this article, both the perspective on life that he struggled for and the features of his style will be examined through the themes of his desire for freedom, his homesickness, and especially his fondness for his mother tongue. In order to reveal to reflections of political and social matters in his works, his poetry will be evaluated in its sociological and historical dimentions. So Baycan's sense of art will be treated in terms of literature and society.