Daha çok “Muallim Cevdet” adıyla tanınan M. Cevdet İnançalp (1883-1935), Ahilik konulu çalışmalarıyla ünlü bir arşivcimizdir. Adını sık sık gündeme getiren bir hadise ise Bulgaristan’a Osmanlı arşiv belgelerinin hurda kâğıt olarak satılması üzerine başlattığı girişimdir. Bu girişim, Osmanlı arşiv belgelerinin hurda kâğıt olarak satılması sonrasında Türkiye’de arşiv belgelerinin korunması yolunda önemli adımların atılmasını sağlamıştır. İsmet Paşa’ya gönderdiği ünlü raporunda konunun önemini güçlü bir biçimde vurgulamıştır. Bu vesileyle başlayan çalışmalar ise Devlet Arşivleri konusundaki ilk çalışmaları başlatmıştır. Türk Tarih Kurumu Arşivinde bulunan birtakım belgeler konunun ayrıntılarını içinde barındırmaktadır. Bu belgeler öncelikle Muallim M. Cevdet’in bu alandaki çabasını görünür kılmaktadır. Aynı zamanda Türkiye’de ilk arşivcilik çalışmalarının başlatılmasında Türk Tarih Kurumunun katkısına dair de önemli bilgiler sunmaktadır. Çalışmamız TTK Arşivindeki altı adet belgeye dayanmakta ve makale sonunda bu belgelerin tıpkıbasımları ek olarak verilmektedir. 1931 tarihli ilk belge Muallim M. Cevdet’in Bulgaristan’a Osmanlı Arşiv belgelerinin satılmasının hemen akabinde İsmet Paşa’ya gönderdiği matbu bir rapordur. Bu rapor M. Cevdet’in konuyla ilgili samimi hassasiyetini bütün açıklığıyla göstermektedir. İkinci belge 1934 tarihi taşımaktadır. İlk belgeden birkaç yıl sonrasında konuyla Türk Tarih Kurumunun ilgilendiğini göstermektedir. Üçüncü belge ve ekindeki dördüncü belge TTK ve Muallim M. Cevdet’in yeni Türkiye’de arşivcilik alanındaki ilk çalışmalarını net bir biçimde yansıtmaktadır. Özellikle dördüncü belge Muallim Cevdet’in bir ömür boyu çalıştığı Türk Arşivlerini ne kadar yakından tanıdığının ve arşiv belgelerinin korunması yolundaki tavsiyelerinin ne kadar isabetli olduğunun bir delilidir. 1935 tarihli beşinci ve altıncı belgeler ise Muallim M. Cevdet’in başlattığı arşivcilik girişiminin sağlıklı bir biçimde ilerlediğini göstermektedir. Türk Tarih Kurumunun arşivcilik alanındaki ilk çalışmaları desteklemesi de Muallim M. Cevdet’in çabalarının bir sonucudur. O, bu kurumun aslî üyelerindendi. Nitekim TTK bünyesinde arşiv belgelerinin düzenlenmesi için oluşturulan heyete başkan olarak getirilmiş ve bu sıfatla yazdığı rapor, Ankara ve İstanbul’da oluşturulan Başbakanlık Devlet ve Osmanlı Arşivlerinin yapılandırılması sürecinde göz önünde tutulan bir dayanak olmuştur.

M. Cevdet İnançalp (1883-1935) is mostly known as “Muallim Cevdet”. He is a Turkish archivist who is famous with his studies on Akhism. He initiated an attempt on Ottoman archive documents were sold to Bulgaria (1931) as scrap paper. This is also an event which brings his name so often to the agenda. Through this attempt, important steps have been taken towards the preservation of archive documents in Turkey. The report about this topic sent to İsmet Pasha is famous. In his report, he strongly emphasized the importance of subject. The studies that started in this direction are the first studies on State Archives in Turkey. Some documents in the Archive of the Türk Tarih Kurumu (Turkish Historical Society) contain details of the subject. These documents first make Muallim M. Cevdet's efforts in this area visible. At the same time, the contribution of the Türk Tarih Kurumu (Turkish Historical Society) in this area is also becoming clear. Our study is based on six documents in the TTK (THS) Archive. At the end of the article, the facsimiles of these documents are given additively. The first document dated 1931 is a printed report sent by Muallim M. Cevdet to Ismet Pasha. The report was written right after the Ottoman Archive documents were sold to Bulgaria. At the same time, this report shows all the clarity of M. Cevdet's sensitivity to the subject. The second document is dated 1934. It shows the interest of Türk Tarih Kurumu (Turkish Historical Society) in the subject. The third document and the fourth document annexed is about first studies of the TTK and Muallim M. Cevdet in the area of archiving. Particularly fourth document shows how Mehmed Cevdet is closely acquainted with the Turkish archives. It also contains recommendations for the protection of archive documents. Fitht and sixth documents dated 1935 show the attempt that Muallim M. Cevdet initiated has been progressed. According to the documents, the Turkish Historical Society supported the first studies in the area of archiving. This is the result of Muallim M. Cevdet's efforts. He was one of the essential members of this institution (society). Thus, he has been appointed by TTK (THS) as head of the committee of organizing archive documents. The report he wrote with this title led Prime Ministry State and Ottoman Archives to be configured. This report has been a reference to be considered constantly.