Doğu Türkistan’dan göç edip Türkiye’ye yerleşen ve hem ülkesi hem de yerleştiği yeni vatanı için önemli görevler üstlenen Emin Buğra (1901-1965)’nın medrese hayatı ile özgürlük mücadelesi dönemindeki dindarlığı, tartışmasız olarak bütün İslamcı çevrelerce takdir edilmiştir. Onun yeri, şimdiye kadar hiç doldurulamamıştır. Hayatı boyunca Doğu Türkistan’ın bağımsızlık mücadelesi için hiçbir ülkenin iç siyasetinde yer almamıştır. Bulunduğu yerlerde parti tutmamıştır. Yerel hiçbir örgüte üye olmamıştır. Her yerde Doğu Türkistan halkının bir vekili gibi davranmıştır. Dini taassuptan geri durmuştur. Aydın bir din adamı olmuştur. Hakkında yapılan çalışmalar ise oldukça sınırlıdır. Özellikle onun dini hayatını konu edinen bir çalışma neredeyse hiç yoktur. Oysa o her şeyden evvel bir din adamıdır. Ondan sonra başarılı bir diplomattır. Türkiye’de bulunduğu süre içerisinde birçok uluslararası konferanslarda halkını temsil etmiştir. Türkiye’de Türk akraba toplulukları ve dünya islam birliği teşkilatı ile sürekli temas halinde olmuştur. Bu genel kabule karşın, onun siyasi hayattaki tutumları, sosyal yaşantısındaki davranışları ve kimi fikirleri dinî açıdan açıklanmaya muhtaçtır. İşte bütün bu hususların ortaya çıkarılması için böyle bir çalışmaya gerek duyulmuştur. Bu çalışmada, öncelikle Buğra’nın yetişme döneminde etkili olan dinî unsurların izleri sürülecektir. İkinci adımda siyasi mücadelesindeki milliyetçilik vurgusu, dinî açıdan değerlendirilecektir. Üçüncü adımda ise, onun İslamcılık anlayışı ve Türk-İslam düşünce sistemindeki konumu ortaya konulacaktır. Çalışmanın sonunda da Kur’anî ve sosyolojik açıdan “Buğra Hareketi”nin dinî yönü temellendirilecektir.

The madrasa life and piety during the period of the independence struggle of Emin Bugra (1901-1965), who was migrated from East Turkistan, settled in Turkey, and performed important duties for both his new and mother counties, has been appreciated and undisputed by the Islamic circles. His loss has never been filled until now. Throughout his life, East Turkestan has not been involved in the internal politics of any country for the struggle for independence. He did not hold a party where he was. There are no local knitting members. Everywhere in East Turkestan people behave like a deputy. The religion has been restrained. Aydin has become a clergyman. Studies about it are rather limited. There is hardly any work on the subject of his religious life. However, he is a religious man before everything else. After that he is a successful diplomat. During his time in Turkey he represented his people at many international conferences. He has been in constant contact with Turkish relatives in Turkey and the world Islamic Union. Despite this general acceptance, his political attitudes, behavior in social life and some ideas need to be explained in terms of religious. Such a study is needed to uncover all of these issues. In this study, firstly effective religious elements along with Bugra’s growth will be traced. Then emphasis on nationalism in his political struggles will be evaluated from a religious point. In the third step, his understanding of Islamism and position on the Turkish-Islamic thinking will be presented. At the end of this study, religious aspects of the “Bugra movement” will be founded from the Quranic and a sociological perspective.