Cengiz Hanın liderliğinde toplanan Moğol kabileleri, XIII. yüzyılın ilk çeyreğinde büyük bir istila hareketi başlatmışlar, kısa sürede Asya ve Avrupa’da hızla yayılarak, hâkimiyet kurdukları alanlarda önemli devletler ihdas etmişlerdir. Bu büyük coğrafyada Cengiz Han’dan sonra oğulları ve torunları tarafından kurulan bu devletler bir süre sonra Cengiz Han’ın tanıdığı hakları çıkarlarına ters gördüklerinden gözardı etmişler, fırsat buldukları ilk andan itibaren birbirleriyle mücadele etmekten çekinmemişlerdir. Cengiz Han sağlığında batıda istila edilen yerlerin tamamını büyük oğlu Cuci’ye bırakmış, bu topraklar oğlu ve torunları tarafından idare edilmiş ve burada Atın Ordu devleti kurulmuştur. Mengü Han’ın büyük Moğol imparatorluğunun başına geçişine kadar dönem dönem bazı sürtüşmeler yaşansa da batıda ele geçirilen topraklar Cuci’nin oğullarının yönettiği Altın Orda hanlarına bırakılmıştı. Ancak Mengü Han döneminde Hülagu’nun komutasında düzenlenen batı seferiyle, Abbasi halifeliği yıkılıp, Irak ve Suriye’nin bir kısmı alınarak İran merkezli Ortadoğu’da İlhanlı devletinin kurulması Cengiz’in torunları arasında kavgaların büyümesine neden olmuştur. Bu çalışmamızda İlhanlılar ile Altın Orda arasında sürtüşmelerin temelini oluşturan ve Cengiz Han’ın vadettiği Altın Orda’ya verilmesi gereken haklar ile Azerbaycan toprakları üzerindeki hâkimiyet kavgası tarihsel süreç içerisinde ele alınacaktır. Ağırlıklı olarak İlhanlı–Altın Orda çekişmesinde dinin rolü, o dönemde Sünni Müslümanların liderlik ve koruyuculuğunu üstlenmeye çalışan Memlüklerin bu ilişkilerdeki etkisi üzerinde durulacaktır. Özellikle de Berke Han gibi İslamiyet’i benimsemiş Altın Orda Hanları döneminde büyük savaşlara kadar götüren bu çekişmelerde dini politikalar ve uygulamaların nasıl olduğu gösterilmeye çalışılacaktır.

Mongol tribes that gathered around Genghis Khan prompted an invasion movement in the first quarter of the XIIIth century and extended from Asia to Europe in a short period of time and founded remarkable factions on the lands they conquered. The states that were founded by the sons of Genghis Khan and his grandsons ignored the rights of Genghis of which he granted to subjects and fought with each other on many occasions. Genghis Khan left much of the lands he conquered and these lands were governed by his grandsons and founded the Golden Horde. Though some quarrels happened during the reign of Mengü Khan, the lands conquered thereof was left to Golden Horde led by the sons of Cuci. However, with the Western campaign by Hulagu during the Golden Horde, Abbasid Caliphate collapsed and gave birth to quarrels between the grandsons of Genghis after the establishment of Ilkhanids in the Middle East. The present study investigates the promised lands of Genghis for the Golden Horde and domination quest on the lands of Azerbaijan that constitutes the struggle between Ilkhanids and Golden Horde from a historical point of view. THe role of religion in Ilkhanid-Golden Horde rivalry and the influence of Mamluks which exposed to be leader of the Sunni World would also be concerned. Especially, the conversion of Berke Khan to Islam who led the Golden Horde paved the way crucial wars and the reasons why these wars are occurred are to explained in detail regarding the role of religious policies and practices.