Devlet temelinin oluşumunda en önemli faktör ailedir. Bu nedenle ailenin yapısı, ailenin yaşam tarzı ve aile fertleri arasındaki ilişkiler, Tatar Atasözlerinde geniş şekilde yer almakta ve büyük bir önem arz etmektedir. Kazan Tatar Türklerindeki aile konulu atasözlerini inceleyerek, Tatar halkına özgü aile anlayışını, kültürel ve ahlaki değerleri açıklamak, bu çalışmanın ana amacıdır. Türk ve Müslüman olmayan halklarla iç içe yaşayan Tatar Türklerinde aile kavramı kutsal sayılmaktadır. Zira milletin var oluşu ve geleceği, sağlam kurulmuş aile temelleri ile sıkı bir bağlantı içerisindedir. Aile konulu atasözlerini inceleme sonucunda, milli toplumun küçük modeli olan aile içindeki sıfatlar örneğinde Tatar halkının yaşam felsefesi ve ahlak anlayışı açıklanacaktır. Makalede Tatarlarda aile kavram ve aile türleri üzerinde durulacak, Tatar Atasözleri üzerinde çalışan ve derleyen araştırmacıların çalışmaları hakkında kısaca bilgi verilecektir. Neki İsenbet’in “Tatar Halk Atasözleri” (Tatar Halık Mekaller?) kitabında yer alan aile konulu atasözleri ana başlığı altında; yetişkin kız ve delikanlı, evlenme, gelin ve damat, karı ve koca ilişkisi, çocuk eğitimi vb. gibi alt başlıklar altında incelenecek, Tatar halkının önem verdiği özellikler ortaya çıkartılacaktır. Örnek olarak alınan atasözleri, transkriptleri yanında, Türkiye Türkçesine çevrilmiş halleriyle kullanılacaktır. Sonuçta; atasözlerinde aile içinde önem verilen sıfatların bugün halk kültüründe devam edip etmediği konusu işlenerek bir sonuca varılacaktır.

Family is the most important element in foundation of the state. That is why family structure, family lifestyle and relationships among family members appear prevalently in Tatar proverbs and have great significance. This paper aims to examine Kazan Tatar proverbs related to the concept of family and explain Tatar sense of family and their cultural and moral values. The concept of family is consecrated in Tatar Turks who have lived together with Turks and non-Muslim communities. Existence and future of a nation depend on strongly established family bases. As a result, this paper will explain life philosophy and moral sentiment of Tatar community in the example of characteristics of family, a small model of the whole nation. This study will dwell on the concept and types of the family and will give brief information about other studies about Tatar proverbs. It will examine the themes of marriageable girls and young men, marriage, bride and groom, spousal relations, child training etc. as subtitles under the main title of familial proverbs which were handled in the book “Tatar Folk Proverbs” by Neki İsenbet and will explore what Tatar folks attach importance to. The sample proverbs will be used in their translated versions of contemporary Turkish language besides their transcripts. This paper will end with the question whether the familial traits dealt in those proverbs and respected in the past still exist in today’s folk culture.