Traditional Turkish Theatre Seen by Passenger and Writers French

Batının ilgiyle karşıladığı Türk gölge oyunu, Osmanlı İmparatorluğu’nun sosyal yaşamında önemli bir yere sahiptir. Geleneksel Türk Tiyatrosu 17. , 18. ve 19. yüzyıllarda mizahi bir anlayış ve barışçıl bir kavrayışla, Avrupa’nın ilgisini çekmiştir. 19. yüzyılda özellikle Doğu’nun gözde olduğu dönemde Türkiye’de geleneksel Türk türü oluşturuldu. 18. ve 19. yüzyıllarda Türkiye’yi ziyaret eden Fransız yazar ve seyyahlar ülkelerine döndükten sonra her türlü konudaki izlenimlerini gezi yazılarında ya da eserlerinde anlatmışlardır. Bu makalenin amacı, çeşitli gösteri biçimlerinde ortaya çıkan ve kaynağını sözlü ve halk geleneklerinden alan geleneksel Türk tiyatrosunu takdim etmektir. Amacımız geleneksel tiyatromuz hakkında Fransız seyyah ve yazarların izlenim ve düşüncelerini ortaya koymak ve bu konudaki düşüncelerini aktarmaktır. Bu anlamda, Batıda, uzun zamandır bilinmeyen Türk geleneklerinin zenginliklerine hakkettiği değeri vermek önem taşımaktadır. Büyük ölçüde sosyo-politik hiciv içeren gölge tiyatrosunun temel amacı güldürmektir. Günümüzde, gölge tiyatrosu kaybolmaya yüz tutmuştur. Onu canlandırmak için bazı kişisel girişimler mevcuttur, ama yeterli değildir. Geleneksel Türk tiyatrosu başlığı altında genellikle, karagöz, meddah, ortaoyunu, kukla v.b. gibi gösteri türleri yer alır. Şarkı, dans ve söz oyunlarına dayanan, yazılı metin içermeyen ve sahnesiz bir tiyatro şekli olan geleneksel Türk tiyatrosunun temel öğesi güldürüdür. Özellikle büyük kentlerde yaygınlaşmıştır ve uzun yıllar, Türk’lerin toplumsal yaşamında etkili bir tür olarak varlığını sürdürmüştür.

Keywords

Geleneksel Türk Tiyatrosu, Fransız yazar ve seyyahlar, Karagöz, Meddah, Ortaoyunu.