Çeşitli gazetelerde yazmış ve roman türünde de eserler vermiş olan Ebu Mukbil Kemal Bey, daha çok 1905-1908 yılları arasında Matbuat-ı Dâhiliye Müdürlüğü görevinde bulunduğu müddet boyunca yaptığı icraatlar ve sansürlerle anılmıştır. Bu nedenle olsa gerek yazar kimliği geri plânda kalmış olan Ebu Mukbil Kemal’in Dülgerin Kızı (1903) adlı romanı, çoğunluğunu gayrimüslim unsurların oluşturduğu şahıs kadrosuyla dikkat çekmektedir. Bu çalışmada yazarın Osmanlı vatandaşı olan gayrimüslim şahısları romanında nasıl bir bakış açısıyla ele alıp değerlendirdiği, hangi hususiyetleriyle ön plâna çıkardığı ve cemiyet içinde nasıl konumlandırdığı devrin siyasî ve toplumsal arka plânı göz önünde bulundurularak incelenmiştir. Romanda mensup oldukları din ve millet ile tanımlanan bu gayrimüslim unsurlar, tek tip olarak ele alınmamış, her biri değişik hususiyetleriyle tebarüz ettirilmiş ve Osmanlı kültürü ve değerlerinin belirlediği ahlâk kurallarına uyup uymamaları mevzuunda değerlendirilmişlerdir. Türklerle uzun yıllar bir arada yaşamaları, samimî ve dostane ilişkiler kurmaları vesilesiyle de geleneksel Osmanlı-Türk kültüründen etkilenen şahıslar, yazar tarafından idealize edilmiştir. Bir arada yaşayan farklı milletlere mensup şahısların birbirleriyle dayanışma içinde olduklarını gösteren roman, bu yönüyle de Osmanlı’nın çok milletli yapısını yansıtmayı başarmıştır. Ayrıca Osmanlı Devleti’nin kendisine bağlı gayrimüslim unsurlarla siyasî problemler yaşadığı bir dönemde kaleme alınan eserde, yerli gayrimüslim şahısların Osmanlılık siyaseti ekseninde ele alındığı görülmüştür.
Ebu Mukbil Kemal, who wrote in various newspapers and authored several novels, is mostly known for his practices and censorship during his position as director of Directorate of Censorship (Matbuat-ı Dâhiliye) between the years 1905-1908. It may be for this reason that his identity as an author was overshadowed by his position and his novel, Dülgerin Kızı (1903) is a subject of attention with its cadre of personas, most of them non-Muslims. This study analyzes how the author interpreted the non-Muslim Ottoman subjects in his novel, which characteristics he emphasized and how he placed them in society within the context of the political and social background of its period. These non-Muslim subjects, described based on their religious and ethnic backgrounds are not interpreted with a stereotypical approach, each one of them were represented with different characteristics and were evaluated based on whether they conform with the moral values determined by Ottoman culture and values. Character who was influenced by Ottoman-Turkish culture due to their lost shared past with Turks, and who have established intimate and friendly relations were idealized by the author. The novel, which depicts how the i
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.