İnsan hayatının vazgeçilmez bir unsuru olan “ateş” görüntüsü, yakıcı ve yok edici yönüyle insanda merak, korku ve sakınma duygusu yaratmıştır. Ateş canlı olarak tasavvur edilmekte ve onun bir ruhu olduğuna inanılmaktadır. Ateş iyeleri kendilerine gereken özen gösterildiği zaman insanları her türlü tehlikeden korur. Bu özelliklerinden dolayı ateş, kutsal sayılmış ve etrafında birtakım ritüeller oluşarak bir kült haline gelmiştir. Ateş, bütün bu özellikleriyle atasözlerine de konu olmuştur. Atasözleri de tıpkı diğer halk bilgisi ürünleri gibi yaratıldıkları toplumların kültürel damgasını taşırlar. Ortak bir geçmişe ve kültüre sahip olan Türk boylarının hepsinde aynı anlama gelen ateşle ilgili atasözlerinin varlığı da Türklerin “ateş” hakkındaki mitik düşüncesinin ortak bir sonucudur. Türk boyları arasında atasözleri dışındaki halk bilgisi ürünlerinde ateş iki şekilde karşımıza çıkar. Onun hem iyi hem de kötü tarafını görürüz; fakat Türk boyları arasında tespit edilen atasözlerinde “ateş” genellikle kötü yönüyle ele alınmıştır. Kötü olan ateşin kendisi değildir. Ateş bir gösterge olarak kullanılmıştır. Kötü durumları anlatmak, insanları uyarmak, ateşin korunması gerektiğini anlatmak, kadının hangi durumlarda zarar vereceğini, düşmana karşı temkinli olunması gerektiğini, bir işi yapmaya müsait olmayan kişinin o işi yapmakla görevlendirilmesinin doğuracağı olumsuz sonucu anlatmak, insanların tedbir almasını sağlamak, bir araya gelmeleri uygun olmayan şeylerin bir araya getirilmemesi gerektiğini anlatmak için ateş kullanılmıştır. Türk dünyası atasözlerinde “ateş” zararlı şeylerin göstergesi olarak kullanılmıştır.

Fire, being an indispensable element in human life has created senses of curiosity, fear and caution by its flaming and destructive aspects. Fire has been conceived to be alive and have a spirit. If necessary attention is given to the fire spirits, they protect human beings from any kind of danger. Due to these characteristics, fire has been regarded holy and formation of some fire-oriented rituals has turned it into a kind of cult. Fire with all of these features has also been a subject to proverbs. Like other folkloric products, proverbs carry the cultural prints of communities in which they have been created. Having a shared history and culture, Turkic tribes all have equivalent “fire”-oriented proverbs which is a result of their common ground mythical beliefs. Except from proverbs in other folkloric products of Turkic tribes, fire is encountered in two forms. Both good and evil sides of fire are observable; but in identified proverbs of Turkic tribes, “fire” has generally been dealt with the evil side. Fire is not evil in essence. It has been used as a symbol. To describe evil situations, warn people, explain the necessity of protecting fire, the situations in which a woman will harm others, the need for caution against the enemy, clarify the negative outcomes of assigning a duty to an unsuitable person, get people to take measures and to inform about two things being unsuitable to come together fire has been used. In Turkic world proverbs, “fire” has been used to symbolize harmful things.