Romandan piyes çıkarmak, türler arası uyarlama işlemine dayanmaktadır ve kendine özgü güçlükleri vardır. Bu güçlüklerin temel nedeni, roman ve piyesin iki farklı edebi tür olarak kendine özgü var oluş koşulları olmasıdır. İki türü tüketen hedef kitleler ve bunların beklentileri birbirinden farklıdır. İki edebi tür arasındaki farklıklarından kaynaklanan bu güçlükler sebebiyle, romandan tiyatro metnine geçişte anlatım tekniği, zaman, mekân kullanımı ve kişiler kadrosunun oluşturulmasında farklılıklar olacaktır. Sözünü ettiğimiz bu zorluklara rağmen, romandan piyes çıkarma yoluyla tercih edilen uyarlama işlemi, Tanzimat’tan bu yana Türk edebiyatında da sıklıkla tercih edilmiştir. En büyük temsilcilerinden biri de Reşat Nuri Güntekin’dir. İki tür arasındaki uyarlamada görülebilecek olası farklılık ve benzerlikleri saptamak üzere Reşat Nuri Güntekin tarafından kaleme alınan, edebiyatımızın en çok sevilen romanlarından biri olan Çalıkuşu ve bu romandan Necati Cumalı tarafından tiyatroya uyarlanan Çalıkuşu piyesi seçilmiştir. Eserlerin incelenmesinde ise çeviribilim kuramlarından, özellikle ‘Betimleyici Kuram’dan faydalanılmıştır. Gideon Toury’nin 1980’de In Search of A Theory of Translation adlı kitabıyla ortaya koyduğu betimleyici alan çeviri sürecindeki ilişkileri inceler ve genellikle ‘karşılaştırmalı çözümleme’ yöntemini kullanır. İncelememizde bu teorik bilgiler ve Betimleyici Kuramın çözümleme yönteminden faydalanılarak uyarlama öncesinde ve uyarlama sürecinde uyarlayıcı tarafından alınan kararlar irdelenmiş, uyarlama işlemi sırasında ortaya çıkan biçim ve içerikteki benzerlik ve farklılıklar karşılaştırmalı olarak araştırılmıştır.

Adaptation from novel to theatre is based on intergenres adaptation and it has it’s own difficulties. Because of these difficulties which are arising from differences of the two genres, there will be differences about narrative technique, using time, place and people when adaptated from novel to theatre. Despite these difficulties, theater adaptation from novel has often been preferred in Turkish literature since Tanzimat period. Reşat Nuri Güntekin is one of the greatest representatives. Çalıkuşu which is the most beloved novels of our literature and it’s theatre adaptation which was written by Necati Cumalı has been selected to determine possible differences and similarities. We have benefited from translation studies especially Descriptive Translation Theory to examine the works. Descriptive fields which is laided out in Search of A Theory of Translation by Gideon Toury in 1980, examines the relationships in the translation process and often uses a ‘comparative analysis' method. In our study based on these theoretical information and Descriptive Translation’s comparative analysis it was discussed that decisions was taken by the adapter before adaptation and during the adaptation process and was investigated comparatively that similarities and differences in form and content arising during the adaptation process.