Musa Sayrami'nin (1836-1917) yıllar arasında Aksu'da yaşayan Uygur tarihçisi, şairidir. O Salamname, Tarihi Emiye, Tarihi Hamidi, Tezkiretül Evliya, Der Beyan-ı Ashabul Kehf, Kaside-i Sıdık, Gazeliyat gibi tarih, tezkire ve şiire ait bol, mühim eserleri yazmış. onların bazileri elimize ulaşmıştır, ama bazenleri kayıp olmuştur. Bu eserler içinde çok bilinen eserlerinden biri Tarihi Emniye ise, öbürü Tarihi Hamididir. Bu kiki kaynak eser öcelikle tarih, dil, folklor açısıdan çok önemlidir. Tarihi Emniye adlı bu eser 1905.yılında Kazanda basıldıktan sonra, Musa Sayrami bu eserde bazi yetersizlikler olduğunu görünce, Tarihi Emniye esasında Tarihi Hamidi'sini tamamlamışlar(1908) ve 1911.yılında bu eseri kendi eliyle tekrar kopya etmiştir. Onun Tarihi Hamidi adlı bu tarihi kaynak eseri yakın zaman Uygur tarihinde çok öneme sahip birinci el kaynak eserdir. 1980.yılların başından bugüne kadar tarihçi Musa Sayraminin manzum eserlerinden başka, Tarihi Emniye, Tarihi Hamidi gibi eserleri hakkında dil, edebiyat, folklor, din, siyaset, iktisat açısından araştırmlar yapıldı. 1980.yıllardan sonra, Tarihi Emniye ve Tarihi Hamidi adlı iki meşhur eseri resmi yayımlandı ve sosyal bilimler alanındaki araştırmacıların dikkatını çekmiştir. Tarihçiler bu iki eserin mühim kıymeti, eserdeki olaylar, kişiler ve şiiri parçalar üzerinde makaleler yazıldı. Çağdaş Uygurca neşrine dayanarak, Çincesinde yayınlandı. 2000.yıllardan beri Musa Sayraminin bu iki eseri hakkında yüksek lisans ve doktora tezleri yapıldı. Bu makalede Tarihi Hamidi üzerinde yapılan araştırmalar değerlendirelecktir.

Musa Sayrami was a historian, poet lived in Bay, Aqsu period of 1836-1917. He created many significant works about history, poetry as Salamname, Tarihi Emniye, Tarihi Hamidi, Tezkirtul Evliya, Der Beyani Ashabul Kehf, Kasidei Sidiq, Gazaliyat. Some works hand down to us today, but some were loosed for several reasons. Tarihi Emniye and Tarihi Hamidi is wellknown among his works. This two sourcefull works is very important on history, language, folklore. Musa Sayrami wrote Tarihi Hamidi (1908) on the base of Tarihi Emniye after Tarihi Emniye Published in Kazan, 1905 for Musa Sayrami discovered some mistakes and shortages in Tarihi Emniye and he copied Tarihi Hamidi by hand on 1911. Many scholars had paid close attention on his works for his works were very important in this field except for poetry works after 1980 to today. Scholars studied his works on Tarihi Hamidi, Tarihi Emniye from history, language, literature, folklore, personal, story, impotance, religion, politics, and economy after Tarhidi Hamidi and Tarihi Emniye published. Some articles were published on academic journals and master, doctoral thesis were written on Musa Sayrami. Chinese Translation of Tarihi Hamidi was published on 2013 on the base of Uyghur edition. In this article, author mainly proposed catalogs on Musa Sayrami's works, especially Tarihi Hamidi and studies on it from 1980.