Sözlü kültür unsurları toplumların tarihi süreç içerisinde başlarından geçen hadiselerin ve yaşamış oldukları tecrübelerin bir nevi yazılı olmayan kayıtlarıdır. Tarihi süreç içerisinde türlü sebeplerle coğrafya değiştiren topluluklar gittikleri yeni coğrafyaya elbette bu tecrübelerini de birlikte götürürler. Taşınan bu geleneksel ve kültürel unsurlarda zamanla türlü sebeplere bağlı olarak bir takım değişiklikler meydana gelir ve bu unsurlar yeni formlar kazanarak varlıklarını devam ettirirler. Kazanılan yeni formlar farklı coğrafyalarda yaşayan toplulukların geçmişin belirli bir anında kültürel ve köken birliği yaşamış olduklarının en önemli göstergelerinden biridir. Bugün Türk Dünyasının farklı coğrafyalarında değişik isimlerle anılan Türk boyları arasındaki bağı göstermesi açısından Halk edebiyatı ürünleri arasındaki benzerliklerin ortaya konulması büyük bir önem arz etmektedir. Türk boylarının halk edebiyatı ürünlerinde görülen tiplerden birisi de Kazaklar arasında Jalmavız olarak adlandırılan tiptir. Jalmavız Türk boyları tarafından farklı kavramlarla adlandırılmaktadır. Jalmavız’a fonksiyon olarak benzeyen tip Anadolu sahasında nadir olarak görülür ve Congalaz olarak adlandırılır. Bu çalışmada Kazak sözlü anlatılarındaki Jalmavız tipinin genel özelliklerine yer verildikten sonra Kazaklar arasında derlenmiş olan “Karaüyrek (Karaördek)” masalı ile Mersin-Silifke’de derleniş olan “Congalaz Karısı” masalı mukayese edilecek ve tipin temel özellikleri ortaya konmaya çalışılacaktır.
Oral Culture elemants ara a kind of unwritten records that events and experiences lives socities within historical process. In the historical process sovities change their geography because of various reasons and of course that carry thair experiences to their new geography. Several changes occurs in the cultural and tradational elements because of various reasons and these elements survive gaining new forms. Gained new formsa re one of the most important indicator that shows socities lived cultural and origin union in a certain time of past. Today, in the different geographies of Turkish World, Turkish tribes called different names and putting forward to assembles between folk literatüre has an importance in terms of showing the connection between Turkish tribes. A type of folk literatüre products Jalmaviz named among Kazakh. Jalmaviz is named differant concepts by Turkish tribes. Types assemle with Jalmaviz funtuonally in Anatolia field seem rarely and they are called Congalaz Karisi. In this study, after giving place general features of Jalmaviz type in Kazak oral narratives, we will try to compare tale of “Karauyrek” compiled in Kazaks and Congalaz Karisi compiled Silifke-Mersin and exhibit basic feature of type.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
