Bu makale, George Orwell’in Bin Dokuz Yüz Seksen Dört (1949) adlı distopik romanı ve yeniden çevirilerini, metnin yeniden çevireni Celâl Üster’in belirttiği çevirisine yönelik açıklamaları doğrultusunda incelemeyi amaçlamaktadır. Üster çevirisinin ön sözünde yeniden çeviri ihtiyacının her zaman çeviri dilinin eskimesinden kaynaklanmadığına değinir. Bazen “çevirmenin çeviri duyarlılığının eskimesinin” ve “zamanla, o kitaba ya da yazara ilişkin kavrayışımızın değişmesinin, derinleşmesinin” yeniden çeviriyi gerektirebileceğini vurgular. Dahası, metni okuyan çevirmenin de okumasına göre metinlerin değişebileceği hususuna dikkatleri çeker. Bu sözleriyle aslında yeniden çeviri olgusunun temelinde yatan düşünceleri de ifade eder. Çalışma, metnin dört yeniden çevirisini karşılaştırmalı ele alarak bu iki ana düşünceyi irdeleyecektir. Metnin erek kültürde bilinen yedi farklı çevirisi bulunmaktadır. Buna karşın, çalışma kapsamı ulaşılabilen dört metinle sınırlandırılacaktır. Makaleye kuramsal çerçeve olarak “yeniden çeviri varsayımı” temel alınacaktır. İnceleme metnin kurgusunda önemli bir yere sahip olan ve yeni bir dil olarak okurların karşına çıkan “Yenisöylem” sözcük dağarcığı üzerinden gerçekleştirilecektir. Bu amaçla, kaynak metinde geçen “Yenisöylem” sözcüklerinden küçük bir terimce oluşturulacak ve erek metinlerdeki karşılıkları bulunacaktır. Terimceden bazı örnekler ışığında her bir erek metinde sözcüklerin nasıl çevrilmiş oldukları değerlendirilecek ve yeniden çeviri varsayıma yönelik düşünceler bağlamında sorgulanacaktır. Çalışmanın yeniden çeviri çalışmalarına ışık tutacağı ve çeviribilime değişik yansımaları olacağı düşünülmektedir.
This paper aims to explore George Orwell’s dystopian novel called Nineteen Eighty Four (1949) and its retranslations in line with the explanations of the retranslator Celâl Üster on his retranslation. Üster mentions in his preface that the need for a retranslation doesn’t always stem from the aging of the translation’s language. He emphasizes that sometimes “the aging of the translator’s translation precision” and “the deepening, the change of our understanding related to that book or its author in time” may require a new retranslation. Moreover, he draws attention to the issue that texts changes according to the reading of the translator reading them. With these words, he essentially expresses the ideas underlying the phenomenon of retranslation. This study will examine these two main ideas analyzing four retranslations of the text in comparison. There are seven different translations of the text in the target culture. Notwithstanding, its scope will be limited to the four texts because of the accessibility. "Retranslation hypothesis" will be utilized as the theoretical framework for the paper. Analysis will be performed through the vocabulary of “Newspeak” that has a significant place in the fiction of the text and also emerges as a new language for the reader. For this purpose, a small terminology from “Newspeak” vocabulary of the novel will be formed and their translations will be found on the target texts. In the light of some examples from the terminology, how the words are translated in each target text will be evaluated and the ideas of retranslation hypothesis will be questioned. It is thought that this study will shed light on the researches of retranslation and bring different reflections into translation studies.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.