Türk Âşık Edebiyatı Açıklamalı Sözlüğü: Kavram Ve Temel İlkeleri

Author:

Number of pages:
529-538
Language:
Year-Number:
2015-Volume 10 Issue 12

Türk halk edebiyatının türleri arasında önemli bir yere sahip olan âşık edebiyatının öneminin büyük olduğu bilinmektedir. Bu nedenle halk edebiyatı teorileri açısından âşık edebiyatının incelenmesi edebiyat ve Türk halk bilimi açısından ciddi bir önem arz etmektedir. Âşık edebiyatı, toplum yapısını gerek mizahi gerekse ciddi bir üslupla betimleyen ve bazen eleştiren, halkına arzularını, duygu ve düşüncelerini epik ve lirik şekilde dile getiren ve bunu yaparken de halkı düşündüren, yol gösteren Türklere özgü bir yaratıcılık geleneğidir. Ayrıca, âşık edebiyatı âşıkların meydana getirdiği eserlerin oluşturduğu ve halk edebiyatında yer alan bir kol olarak da tanımlanmaktadır. Âşık edebiyatı, halk diliyle ve hece vezniyle meydana getirilmekle birlikte saz eşliğinde söylenen şiirlerden oluşan geleneksel edebiyatımızın adı olarak da bilinmektedir. Başka bir deyişle, anonim ürünlerin haricinde kalan şiirlerin (koşma, destan, semâî, kalenderî vb.) oluşturduğu tür âşık edebiyatı olarak adlandırılır. Âşık edebiyatının aslı İslamiyet'in kabulünden önceki sözlü edebiyat dönemine dayanmaktadır. Hangi şekilde adlandırılırsa adlandırılsın toplumun istek ve düşüncelerini sazlarıyla sözleriyle dile getiren saz şiiri sanatçıları ve onların ürettikleri insanlık tarihi kadar eskidir. Bu sanatçılar ve yarattıkları, kültürün birer parçası ve aynı zamanda birer taşıyıcısıdır. Türk coğrafyalarında yaratılmış ve varlığını sürdürmüş olan âşık sanatı, Türk coğrafyaları dışında da Ermenistan, Yunanistan gibi birçok coğrafyada da kendisine yaratılma alanı bulmuş ve her coğrafyanın diliyle, kültürüyle, yaşam biçimiyle vs. yaratılıp şekillenmiştir.

Keywords


It is known that among other Turkish folk literature genres, minstrel literature plays a significant role. For this reason, analysis of minstrel literature is important for literature and Turkish folk science. Minstrel literature is defined as a creative tradition that describes the humor of society with both a humorous and serious tone, depicts the wishes, emotions and thoughts epically and lyrically and also encourages people to think and be guided while doing this. Also, minstrel literature is described as a branch of literature created by lovers in minstrel literature and placed in folk literature. Minstrel literature is formed with colloquial language and syllabic meter and also known as the general name of the traditional literature which consists of poems played with a stringed instrument. In other words, minstrel literature is known as a genre of literature excluded from the rest of anonymous literary works. The roots of minstrel literature go back to the oral literature before the acceptance of Islam. No matter what it is called or how it is described, minstrel literature is as old as the minstrels who depicted the wishes and thoughts of society with a stringed instrument. These artists and their works are a part of the culture and also reflector of the culture. Created in the Turkish geography, minstrel literature was also strengthened in Greece and Armenia and recreated with the language and culture of these countries. Every artist created works and picked instruments in accordance with the society he lived in. However, stringed instruments were banned in some societies and only oral tradition was developed. Artists did not only write poems but also healed patients, read the runes, did magic, acted as a man of the cloth and hero. This shows the extent to which the tradition of minstrel and its creators were effective. Minstrel literature, all in all, is one of the most significant inheritances that ranges from mythology to sufism, from rural lifestyles to palaces and from places where laments were practiced to entertainment places and maintains our culture and enlightens our culture.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 978
Number of downloads 485

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.