Bu çalışmanın amacı Türkçedeki Ad fiil, Sıfat fiil ve Zarf fiillerin biçimbilimsel ve sözdizimsel çözümlemesine Minimalist Program çerçevesinde çözüm önerileri getirmektir. Bu adcıl özelliklere sahip olan zaman-çekimsiz fiil biçimlerinin sözdizimsel çözümlemeleri her zaman oldukça tartışmalı olmuştur. Bunların ad öbeği (AÖ), belirleyici öbeği (BÖ), çekimsiz zaman öbeği (ZAMÖ), çekim öbeği (ÇEKÖ), sözlükçede türetme ekleriyle türetilen eylemlerin öbek başı olduğu eylem öbekleri (EÖ) veya adlaştırıcı öbeği (ADÖ) v.b. olduklarını iddia eden farklı çalışmalar bulunmaktadır. Ayrıca, aynı biçimbirimlerin aynı dilde farklı kategoriler altında farklı işlevlerde bulunması da bu adcıl özellik taşıyan biçimbirimsel öbek kurucuların sınıflandırılmasında tartışmalı görüşlerin ortaya atılmasına sebep olmuştur. Bu bağlamda, tümce içerisinde fiillerin özne, tümleç, eklenti (zarf) veya niteleyici (sıfat) olarak kullanılmasını sağlayan, adcıl özelliklere sahip öbekler kuran ve işlevsel bir kategori oluşturan biçimbirimler Minimalist Program çerçevesinde incelenmiş, sorgulanmış ve sınıflandırılmıştır. Öncelikle, Türkçedeki çekim ve türetme eklerinin biçimbilimsel ve sözdizimsel özellikleri adcıl özellik taşıyan işlevsel bir kategoriyi oluşturan biçimbirimlerle türetme ekleri arasında bir ayrım yapmak için karşılaştırılmış ve karşıtlaştırılmıştır. Daha sonra, zaman, Genişletilmiş Yansıtma İlkesi (GYİ) ve uyum gibi dilbilgisel özellikleri belirten biçimbilimsel özellikler temel alınarak, adcıl özelliklere sahip tüm biçimbirimler ‘adlaştırıcılar’, ‘türetme ekleri’ ve ‘çekimsiz zaman öbeği’ kurucuları arasındaki ayrımı açıkça ortaya koyacak şekilde ‘adlaştırıcılar’ ve ‘çekimsiz zaman öbeği’ kurucuları olarak kategorize edilmiştir. Son olarak, bu öbekleri sözlüksel bir fiilin başını çektiği bir EÖ veya sözlükçede türetilen bir AÖ olarak kabul etmek yerine, bu çalışma adlaştırıcıları adlaştırıcı (AD) olarak kategorize etmekte ve bu adlaştırıcıların baş konumunda olduğu öbek yapılar için ADÖ çözümlemesi önermektedir. Bu çalışma ayrıca geleneksel betimleyici ve kuralcı Türkçe dilbilgisinde tanımlanan çekimsel biçimbirimlerin ED kavramlarıyla sınıflandırılmasına katkı sağlamaktadır. Sonuç olarak, bu alanda adlaştırıcıların sınıflandırılmasıyla ilgili olarak öne sürülen tartışmalı görüşler dikkate alındığında, bu çalışma sadece Türkçe biçimbilgisi içerisinde yer alan bu yapıların sözdizimsel çözümlemesi için değil, ayrıca adcıl özellik taşıyan biçimbirimlerin sınıflandırılması için de önemli öneriler sunmaktadır.

This study aims to approach to morphological and syntactical analysis of gerunds and participles in Turkish through minimalist solutions proposed by the Minimalist Program. Syntactical analyses of these non-finite verb forms having nominal features have always been a highly controversial subject in that they are verb phrases (VP) headed by verbs derived by derivational morphology in the lexicon, noun phrase (NP), determiner phrase (DP), infinite tense phrases (TP), inflectional phrases (INFLP/IP), or nominalizer phrases (NomP) etc. Moreover, the same affixal structures have different functions under different categories in the same language, which has also caused contradictory ideas on their classification. In this context, functional affixal heads having nominal features allowing verbs to locate in specifier, complement, adjunct or modifier positions in the syntax are analyzed, questioned and categorized in terms of minimalist suggestions. Initially, morphological and syntactical properties of Turkish inflectional and derivational affixes are compared and contrasted in order to make discrimination between nominalizer heads and derivational morphology. Next, based on the morphological properties denoting grammatical features such as tense, EPP and agreement, affixes having nominal features are categorized into nominalizers and infinite T constituents, finally making clear distinction between nominalizers, derivational morphology and infinite tense constituents. Finally, rather than regarding these structures as VPs headed by a lexical verb, or NPs derived in the lexicon, this study categorizes nominalizers into Nom heads and suggests a NomP analysis for the phrasal derivations headed by nominalizer heads. The study contributes to the categorization of inflectional morphology described in traditional descriptive and prescriptive Turkish grammar through UG terms. Considering contradictory ideas on classification of nominalizers in this field, this study suggests important solutions not only for the categorization of affixes having nominal features but also for the syntactical analysis of these structures in Turkish morphology.