Zâhirüddîn Muhammed Bâbür (1483-1530) tarafından kaleme alınmış ve hatıra türünün ilk örneği olarak kabul edilen Vekâyî meşhur adıyla Bâbürnâme (1b-382a) tümüyle titizlikle taranmıştır. Bu makalede, Bâbürnâme adlı eserde geçen aslî zarf-fiil ile kurulmuş olan yan cümlelerin kullanımını ve zaman işlevlerini ele alacağız. Buna göre, metnimizde geçen aslî zarf-fiiller çerçevesinde ele aldığımız -GAç, -GAlI, -GUnçA, -(X)p, -A/-y, -mAy biçimlerini değerlendireceğiz. Bu çalışmamızda, aslen zarf-fiil olmayan, fakat isim-fiillerin ve sıfat-fiillerin iyelik, durum ekleri ya da edatlarla kurdukları birliktelikler sonucunda oluşturdukları türemiş zarf-fiil (geçici zarf) biçimleri üzerinde hiç durmayacağız. Bilindiği üzere Zarf-fiiller, fiilin bildirdiği hareketi, zarf yapma göreviyle tamamlarlar. Söz diziminin de önemli bir parçası olan zarf-fiil yan cümleleri, zarf yan cümlelerini oluştururlar ve ana cümleye bağlı olarak farklı işlevler kazanırlar. Zarf-fiil biçimleri salt bir tek işlev bildirmekten öte, eklendiği fiile göre, üstlendiği görev ve anlama göre çok farklı biçimlerde işlevsellik arz etmektedirler. Diğer bir ifade ile, bu zarf-fiil yan cümleleri, ana cümlenin anlamını zaman, tarz, sebep, amaç, vb. gibi değişik açılardan tamamlarlar. Biz bu makalede, Bâbürnâme adlı eserdeki zarf-fiil yan cümlelerini ve birlikteliklerinin kullanımını özellikle de, zarf-fiil yan cümlesinin bağlı bulunduğu ana cümle veya başka bir yan cümle ile kurduğu zaman ilişkileri sonucunda üstlendiği görev ve işlevleri bakımından değerlendirmeye çalışacağız.

Baburnama (1b-382a), written by Zahirüddin Muhammed Babur (1483-1530) and considered the first example of the genre of memoirs, was scanned studiously and completely. In this article, we will discuss the usage and temporal function of dependent clauses established with principal adverb-verbs in this literary work named Baburnama. Accordingly, we will evaluate the forms of -GAç,-GAlI, -GUnçA, -(X)p,-A/-y,-mAy, discussed in the framework of principal adverb-verbs. In this study, we will not dwell on the forms of derivative adverb-verbs (temporary adverbs) which are not originally adverb-verbs but created as a result of adjective-verbs’ or noun-verbs’ association with ownership suffixes, case suffixes or prepositions. As is known, adverb-verbs complete the movement of the verbs with the task of making them adverbs. Adverb-verb dependent clauses, which are also an important part of syntax, create adverbial clauses and gain another function by depending on main clause. The forms of adverb-verbs propound different forms of functionality according to their task and mean beyond the notification only one function. In other words, the adverb-verb dependent clauses complete the mean of the main clause differentially such as time, genre, reason, purpose etc. In this article, we will try to evaluate adverb-verb dependent clauses and the use of their association in Baburnama, especially in terms of the task and function of adverb-verb dependent clauses comprised after the temporal connection with main clause or another dependent clause.