Bu çalışmada özne sorununun temel nedenleri ve öznenin söz diziminin diğer düzlemleriyle ilişkisi betimlenerek öznenin tanımı, türleri ve biçim birimi gibi temel meselelere çözüm getirebilecek dil bilimsel bir yaklaşımı ortaya koymak amaçlanmıştır. Özne dilin farklı düzlemleriyle olan organik ilişkisinden dolayı Türkçede farklı dil bilgisel ve işlevsel ilişkileriyle betimlenir. Bu yaklaşım öznenin gerçek kimliğini tespit etmeyi hayli zorlaştırmıştır. Öznenin dilin mantıksal, anlam bilimsel, edim bilimsel ve söz dizimsel ilişkileriyle birlikte tanımlanması öznenin tanımı, türleri ve biçim birimi gibi temel sorunların ortaya çıkışına yol açmıştır. Öznenin söz konusu sorunları cümlenin ayrı dil düzlemlerinde değerlendirilmesiyle ancak aşılabilir. Özne söz dizimsel düzlemde cümlenin yalın durum ekli birincil bileşenini ifade eder. Mantıksal düzlemde öznenin fiilin çatısına bağlı olarak birinci ya da ikinci üyelerini yüklenebildiği görülür. Özne anlam bilimsel düzlemde eden, deneyimci, tetikleyici, sebep, etkilenen, konu vs. çeşitli anlamsal rolleri temsil edebilir. Edim bilimsel düzlemde ise özne bilgi yapısının temel unsurları olan odak ve konu bileşenlerini kodlayabilir.
In this study it has been aimed to present the main reasons of subject problem and relations betwen subject and other levels of syntax, and to suggest linguistic a approach which can be solve the problems such as definition, types and morphem of subject. In Turkish the subject has been described in terms of different grammatical and functional relations since the subject has different organic relations betwen levels of language. This apraoch has highly prevented determining real identity. To describe the subject with logical, semantic, pragmatic and syntactic components of language has caused the main problems such as definition, types and morphem of subject. This problems of subject can only be overcomed when the sentence is analyzed in the separate levels of language. In the syntactic level subject is immediate cunstituent that is nominative case in sentence. In the logical level subject can be first or second argument according to voice of verb. In the semantic level subject represents various semantic roles such as agent, experiencer, instigator, causer, patient and theme etc. In the pragmatic level subject can code the focus and topic which are main components of information structure.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
