Atatürk’ün Söz Diziminde “Ki” Bağlacı

Author:

Number of pages:
1077-1102
Language:
Year-Number:
2015-Volume 10 Issue 16

Dilin zenginleşmesi sadece her yeni nesne ve kavrama Türkçe ad vermekle olmaz. Başka dillerden dilimize girmiş, kültürümüzde yer edinmiş terim ve deyimleri Türkçeleştirerek de dilin işlevselliğine katkıda bulunabiliriz. Bu çalışmada, Farsça gramer yapısının bir unsuru olarak bilinen “ki” bağlacının Türkçeleşme sürecinden bir kesiti ele alarak, bu bağlaçla kurulan cümlelerin Gazi Mustafa Kemal’in konuşmalarındaki yerini ve önemini araştırdık. Hâlâ yükseköğrenim görmüş pek çok kişinin bile “ki” bağlacını yazarken tereddüt ettiği; “ayrı mı, bitişik mi olacaktı” diye kararsız kaldığı düşünülürse; ayrı yazılması kuralının iptalini isteyenlere, bu konuda umursamaz davrananlara, hatta Türkçe anlatımı benimsemeyen, yeren ve yadırgayanlara hak vermek zorunda kalmamak için; dilimizin kurallarına, birikim ve değerlerine sahip çıkmalıyız. Mustafa Kemal’in “Öyle istiyorum ki Türk dili bilim yöntemleriyle kurallarını ortaya koysun ve her dalda yazı yazanlar bütün terimleriyle çoğunluğun anlayabileceği güzel ahenkli dilimizi kullansınlar.” ifadesi hem anlamı itibariyle, hem de yabancı kökenli “ki” bağlacının yerinde kullanımı ile biçim yönünden Türkçenin “kurallarını ortaya koymak” ve “çoğunluğun anlayabileceği güzel ahenkli dilimizi” geliştirmek için güzel bir örnektir. Atatürk’ün toplam 38 ayrı metindeki kurduğu 3779 cümlesi incelendiğinde; 255 adet “ki” bağlaçlı cümle kullandığı, bu cümlelerden altı âdetinin ara cümle olduğu ve dokuz adet cümlede ise ikişer kez ki bağlacı kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu cümlelerdeki 164 adet “ki” bağlacının fiil türündeki sözcük veya sözcük grubundan sonra, 100 adedinin de isim soylu sözcük veya sözcük grubundan sonra yer aldığı görülmüştür.

Keywords


Enrichment of the language does not simply happen by naming every new notion or object in Turkish. We can contribute to the language’s functionality by making idioms and terms, that arose from other languages and get a foothold in our own culture, Turkish. In this study, we search the sentences’ importance and role in War Veteran Mustafa Kemal’s speech which includes the conjunction “ki” by examining the period in which the conjunction “ki” that is acknowledged as an element of the Persian Language grammar turns into Turkish. By considering the hesitation and the vacillation of the most of the people who even gets high education while writing the conjunction “ki” about whether it would be separately written or not, we need to look out for our language’s rules, accretion and values in order not to give credit to who criticizes, vilifies Turkish expressions or finds it odd and acts careless and defends the cancellation of the ‘separately written’ rule and furthermore does not adopt Turkish composition. “I wish that Turkish language presents its’ rules by scientific methods and people who are writing about any topic use our harmonious language, that can be understood be the majority, with all of its’ terms.” statement of Atatürk is a message, by its’ meaning and the usage of the conjunction “ki” in its’ appropriate place, to the aim of enhancing Turkish language’s “harmonious language that can be understood by the majority” and “presenting its’ rules” principles. It is observed by examining Atatürk’s 3779 sentences that he used 255 sentences that involve the conjunction “ki” in 38 different texts and 164 of these conjunctions were used after the verb or phrase and 100 of them were used after a noun-origin word or phrase.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 992
Number of downloads 590

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.