Bu makalede Rusya’da Rus dili üzerine gerçekleştirilen en önemli projelerden bir tanesi olarak hayata geçirilen Rusça Ulusal Derlemi (RUD) adlı bilgi sisteminin oluşumu, kullanım alanları ve perspektifleri ele alınmakta, söz konusu sitenin RUD’a nazaran daha yeni olan Türkçe Ulusal Derlemi’ne olabilecek olası katkıları üzerine durulmaktadır. Rus dili dünya üzerinde en çok konuşulan diller arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Bunda Rusça’nın geniş bir alanda konuşuluyor olması, birçok uluslararası kuruluşun resmi dilini teşkil etmesi ve uluslararası arenada dil politikalarının öneminin bilincinde olan Rusya hükümetinin bu doğrultudaki çalışmaları önemli rol oynamaktadır. Eğitim alanında aktif ve istikrarlı bir şekilde izlenen dil politikalarının en başarılı örneklerinden bir tanesi de Rus dili çalışmaları için büyük bir kaynak olan, araştırmacılar için ise zengin ve kolay ulaşılabilir materyaller sunan Rusça Ulusal Derlemi projesidir. Dünya’da Britanya Ulusal Derlemi (British National Corpus - BNC) ve Çek Ulusal Derlemi (The Czech National Corpus) gibi örneklerden yola çıkılarak oluşturulan site edebi eser, şiir, günlük konuşma, gazete gibi kaynaklardan Rusça metinlerinin toplanmasıyla elektronik ortamda oluşturulan bir bilgi ağıdır. Dili çeşitli tarz, stil, bölgesel ve sosyal çeşitliliğine göre sunan RUD’un başlıca özelliği farklı edebi eserlerin dilleri başta olmak üzere, gazete dili, bilim dili, resmi dil, günlük konuşma dili, çeşitli lehçelerdeki kullanımlar gibi dilde karşılaşılabilecek tüm stillerde kullanılan dile ilişkin metin örneklerinin yer almasıdır. Bunun yanında tüm bu kullanımlar için gösterilen kaynaklar kullanıldıkları zaman dilimi ve dönem bilgisi verilerek sunulmaktadır. Böylelikle dilde yaygın olan herhangi bir kelime veya dil bilgisi kullanımının, ister eski ister yeni zamana ait dönemler içerisinde olsun, hangi zaman dilimleri içerisinde daha yaygın olarak kullanıldığı ya da kullanımın artık dilde azalmaya başladığı gibi istatistiki bilgilerin toplanması imkanı bulunmaktadır. Bununla birlikte, sitede sunulan metinlerin yanında parantez içerisinde mutlaka yayın tarihi, tekrar basım tarihi gibi ek bilgiler de sunulmakta güncel ve ilginç eserlerin yanı sıra öne çıkmamış eserler, mektuplar, röportaj ve günlük telefon konuşmalarından kesitler de sunulabilmektedir. RUD’un genel yapısı ana derleme ve alt derleme gruplarından oluşmaktadır. Ana derlemede aramalar esas olarak arama motoruna yazılan kelime (fiil, bağlaç, sıfat vs.) veya ifade ile başlamaktadır. Kelime taraması verilen arama seçeneklerine göre sözcüksel ve dilbilgisel özellikleri göz önüne alınarak gerçekleştirilebilmektedir. Buna göre arama motoru kısmına yazılan kelime 1) gramer özellikleri (ismin halleri, sıfat, isim, zarf, zamir vs., çoğul-tekil sayı, şahıs zamirleri, geçişli-geçişssiz fiiller, şimdiki-geçmiş-gelecek zaman dilimleri, mastar, emir kipi, haber kipi vb.) 2) birincil ve yan anlam kullanımlarının seçilebileceği semantik özellikleri (yer, bitki, hayvan, zaman, mekan, insan organları, müzik aletleri, giyim, eşya vb.) 3) ön ek, son ek, kök gibi türemiş bir kelime olup olmadığı 4) cümle içerisinde noktalama işaretlerinden önce veya sonra geldiği gibi özellikleri dikkate alınarak da yapılabilmekte bu da tam olarak aranan kelimenin bulunmasında kısa süreli sonuçlar elde edilmesine olanak sağlamaktadır. Paralel alt derlemi, sözlü veri alt derlemi, vurgu alt derlemi gibi gruplardan oluşan alt derlemelerde yapılan aramalarda ise daha geniş arama seçenekleri karşımıza çıkmaktadır. Alt derlemelerde kelime seçimleri 1) eş ada sahip olan sesteş kelimelerin ayrılması 2) doğrudan aranan eser ve yazar adının seçilmesi 3) eserin ya da kelimenin dilde kullanıldığı zaman dilimi 4) metnin çeşidi ve türüne göre ayrılmaktadır. RUD öncelikle dilin kelime ve dil bilgisine ilişkin bilimsel araştırmaların yapılabilmesi amacıyla ve kısmen kısa bir zaman dilimi içerisinde dilde meydana gelen değişimleri inceleyebilmek için tasarlanmıştır. Ulusal derleme

Russian language is one of the most common languages in the world. The usage of Russian language on the vast territory, the fact that it is the official language of many international agencies, deep understanding of the importance of the language policy in the international arena by the Russian authorities and their efforts in this direction play an important role in the popularity of Russian language in the world. One of the most successful examples of the active and consistent language policy in education is the Project of National Corpus of Russian Language, beeing the great source in Russian studies and providing rich and easily accessible materials for the researchers. The site, taking as example the British National Corpus and the Chech National Corpus, is the information network, collecting literary works, poems, daily conversation and Russian texts, taken from the newspapers and other sources in the electronic form. The main peculiarity of the National Corpus of Russian Language, presenting language according to the style, regional and social variety, is an incorporation of the examples of the texts, using different literary, newspaper, science, oficial, daily conversation languages and different dialects. This article reviews the creation, spheres of usage and perspectives of the National Corpus of Russian Language, which is considered to be the most important Project of Russian studies in Russia and possible contributions of the above mentioned site to the National Corpus of Turkish Language, which is quite new in comparison with National Corpus of Russian Language.