Bürokrasi ve politikadaki üst düzey kariyerinin yanı sıra Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında özellikle öykü türündeki eserleriyle ön plana çıkmış bir yazar olan Memduh Şevket Esendal, Bakü Mümessilliği görevinde bulunduğu dönemde Rusça öğrenerek Rus edebiyatını ve bilhassa Anton Çehov’un eserlerini tanımış ve ondan etkilenmiştir. Türk edebiyatında Çehov tarzı öykünün ilk ve en önemli temsilcisi olan Esendal’ın edebî kişiliğinin bir diğer yönü ise romancılığıdır ve Miras, Vassaf Bey ve Ayaşlı ile Kiracıları adlarını taşıyan üç roman kaleme almıştır. Esendal bunlardan yalnız Ayaşlı ile Kiracıları’nı sağlığında kitaplaştırabilmiştir. Diğer iki romanı sonraki yıllarda kitap halinde yayımlanmıştır. Esendal bu eserde 1930’lu yılların Ankara’sında belirli bir mekânda yolları kesişen toplumun çeşitli kesimlerine mensup kişilerin arasındaki ilişkileri ve bu bağlamda gelişen olayları anlatarak, onların yeni siyasî ve toplumsal düzene intibakta yaşadıkları sancıları ve buldukları çıkış yollarını dikkatlere sunmuştur. Ayaşlı ile Kiracıları romanı, gerek mekân, gerek kişiler ve gerekse tematik yönden, Sovyet edebiyatının ve Toplumcu Gerçekçi edebiyatın en önemli yazarlarından biri ve kuramcısı olan Maksim Gorki’nin, yine belirli bir mekânda bir araya gelen çeşitli kesimlere mensup kişiler üzerinden Rus toplumunun değişim sancılarını ele aldığı ve Küçük Burjuvalar adıyla dilimize çevrilen oyunuyla benzerlikler taşımaktadır. Bu da ister istemez Gorki’nin Küçük Burjuvalar adlı oyununun Esendal’ın Ayaşlı ile Kiracıları adlı romanı üzerinde tesiri olduğu görüşünü doğurmaktadır. İki eserin karşılaştırmalı bir şekilde ele alındığı bu makalede, Rus edebiyatını yakından tanıyan Esendal’ın bu edebiyattan etkilenmesinin yalnızca Çehov ile sınırlı olmadığı, Küçük Burjuvalar adlı oyunu dolayısıyla Gorki’nin de tesirinde kaldığı gösterilmektedir.

Besides his career as a bureaucrat and a politician, Memduh Şevket Esendal is a well-known writer in narrative particularly. In the period that served as the ambassador in Baku, he learned Russian language, recognized Russian Literature and impressed by Anton Chekhov and his works. At the being the pioneer and the most important representative of Chekhovian short story in Turkish literature, he was also a novelist. He wrote three novels named Miras, Vassaf Bey and Ayaşlı ile Kiracıları. Only one of them, Ayaşlı ile Kiracıları, was collected in a book in his lifetime. The other two novels were published as books in following years. The second work that examined the article is a play, The Petty Bourgeois wrote by Maxim Gorky who is one of the most important writers of Soviet literature. In the point of place, characters and theme, Ayaşlı ile Kiracıları represents similarities with The Petty Buorgeois. Therefore, it occurs our minds that Gorky’s The Petty Buorgeois may have an impact on Esendal’s Ayaşlı ile Kiracıları. In this article, the two works are compared and it is demonstrated that the influence of Russian literature on Esendal is not only by Chekhov, but also by Gorky due to his play The Petty Buorgeois.