Kamusal alan – din ilişkisi, yerel ve küresel düzlemde özellikle sosyolojik, siyasal, ideolojik, etik ve hukuki bakımdan ve de uluslararası ilişkiler açısından çok önemli bir konudur. Dinin kamusal ve siyasal yönleri konusu, dinin toplumsal boyut ve işlevleriyle ilgili tartışmalarda önemli bir yere sahiptir. Kamusal alanda dinin durumuna ilişkin tartışmaların, siyasal ve akademik olarak çok uzun bir tarihi olduğu söylenebilir. Türkiye bağlamında da kamusal aland dinin durumuyla ilgili hususlar, hep önemli toplumsal ve siyasal konular arasında yer almıştır. Türkiye, laik bir devlet yapısına ragmen dinin çok etkili olduğu bir ülkedir. Türkiye’de kamusal alanda din, siyaset, ideoloji, dinsel özgürlükler, sosyoloji, siyaset bilimi vd. temelinde daima canlı bir tartışma konusu olmuştur. Bu tartışmanın en önemli nedenlerinden biri, dinin seküler devlette (“kamusal alan”da) güç kazanacağı korkusudur. Bu korkunun etkisiyle Türkiye’de kamusal alan kavramı, laikliğe dayalı olarak siyasal, ideolojik ve duygusal çerçevede tartışılmakta ve de devlet alanı veya resmi alan ile aynı anlamda kullanılmaktadır. Kamusal alanda din tartışmaları, bu algı etrafında ve bu algıya bağlı resmi uygulamalar çerçevesinde yürütülmektedir. Bu çalışma, Türkiye’de kamusal alanda din ile ilgili tartışmaların bazı sosyolojik, ideolojik ve siyasal boyutlarını sosyolojik bakışaçısıyla ele almaktadır. Belirtmek gerekir ki Türkiye’de, modern cumhuriyetin kuruluşu, yönetim ve idare tarzında bir takım değişimler getirmiş ve bu değişim veya dönüşümler de devletin dinsel siyasetinde bazı değişimlere yol açmıştır. Devletin değişen dinsel siyaseti, gerçeklikte, laik siyasette dini yeniden şekillendirme, tanımlama ve dinsel siyaseti bu yeni tanıma göre yeniden dizayn etme olarak karşılık bulmuştur.

The relationship between the public sphere and religion is a very important issue, particularly from sociological, political, ideological, ethical and judicial viewpoints and in terms of international relations at the local and global levels. The public and political significance of religion has an important place in debates concerning the social aspects and functions of religion. The history of debates related to the situation of religion in the public sphere is politically and academically very long. Religion in the public sphere has always been the subject of lively debate in the context of politics, ideology, sosciology, political science, etc. in Turkey, too. One of the most important reasons for this debate is the fear that religion may gain power in the secular state (“the public sphere”). Under the influence of this fear, the concept of the public sphere in Turkey is discussed in a political, ideological, and emotional framework based on laicism and is used with the same meaning as the sphere of the state or the official sphere. Debates on religion in the public sphere are held in the framework of this perception and of official practices with respect to this perception. This study examines some sociological, ideological and political dimensions of the debates related to religion in the public sphere in Turkey from a sociological perspective.