Harf sembolizmi kültürümüzde ve edebiyatımızda son derece önemli bir yere sahiptir. Tarih boyunca, bu konuda kaleme alınmış çok sayıda eserin anlaşılmasının yanı sıra bazı metinlerin doğru yorumlanması da genellikle tasavvufî kaynaklı olan harf sembolizminin çözümüne bağlıdır. Almanya, Staatsbiblioteke’de Ms. Or. Oct 1592 numarada kayıtlı bulunan ve Hurufî metinlerinin yer aldığı bir mecmuada yer alan “Sırr-ı Nokta” mesnevisi Hurufîlikte kendine en geniş ifade imkanı bulan harf teviline bir örnektir. Bir tür besmele şerhi olan Sırr-ı Nokta mesnevisi, Hurufilik ve benzer tasavvufi yorumlarda sıkça karşılaşılan harf sembolizmini almaktadır. Besmele şerhlerinde ibarenin başında yer alan “ba” edatı, “be harfi” ve “nokta” çok özel bir yere sahiptir. Nokta, her harfin esas unsurudur. Vahdete (teklik) ve ondan doğan kesrete(çokluk) işaret eder. Ontolojik olarak nokta varoluşun kuvveden fiile geçmesidir. Bu çalışmada, Besmelenin “be” sinin noktasını, mikrokosmos- makrokosmos ilişkisiyle evrenden insana tüm varlık âlemine yönelerek açıklama iddiasında olan bir metin örneği incelenmiştir.
“Letter” symbolism has quite an important place in our culture and literature. Throughout history, apart from comprehension of numerous works indited on this subject, interpretation of specific text correctly depends on analysis of letter symbolism which has generally sufistic ground. Sırr-ı Nokta Mesnevi which is in Germany, Staatsbibliotheke library ( Ms.Or. Oct 1592) and included in a journal which has Hurufi texts is an example for letter gloss which has the opportunity for broadest expression in Hurufism. Sırr-ı Nokta Mesnevi which is a kind of basmala gloss adopts letter symbolism which is commonly observed in Hurufism and similar sufistic interpretations. “Ba” preposition, “be” letter and “point” included at the beginning of sentence in Basmala glosses has quite a special place. Point is the main element of each letter. It points to Vahdet (unity) and subsequently rising Kesret (abundance). Ontologically, point is putting existence into execution. In this study, a text sample was analyzed which asserts to explain point of “be” of Basmala by directing from universe to human, to all the realm of existence in the relation of microcosmos-macrocosmos.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
