Kırgızistan’da Oğuz Araştırmaları

Author:

Number of pages:
95-106
Language:
Year-Number:
2015-Volume 10 Issue 5

Türk uygarlığının bir parçası olan Kırgız kültüründe sözlü geleneğin önemi günümüze kadar devam etmektedir. Destancılık, şecerecilik bu kültürün en önemli kollarını, aynı zamanda tarihî, sosyo-kültürel araştırmaların da kaynağını teşkil eder. Oğuzlar ve Kırgız-Oğuz bağlantıları ile ilgili ilk Kırgızca bilgiler sözlü kaynaklarda, destanlarda ve şecerelerde yer alır. Kırgızca yazılı ve basılı metinlerin tarihi çok geriye gitmemekte olup sözlü gelenek ile aktarılan bilgiler bilhassa 19. yüzyıldan itibaren yazıya geçirilmeye, kayıt altına alınmaya ve basılmaya başlanmıştır. Bunların başında Manas Destanı gelir. Destan’da Oguzhan, Manas’ın atalarından biri olarak geçer. Yine şecerelerde “Bolubdur tüp atamız Oğuz Handın / Oğuz Han biri bolur tokuz handın” şeklinde Kırgızların etnik kökenleri Oğuz Han’a bağlanır. Kırgız tarihi ile ilgili ilk yerli kaynaklarda Kırgızların Oğuz Han’ın neslinden olduğu devamlı sûrette belirtilir. Bununla birlikte bilhassa Sovyet dönemi çalışmalarında bu ilişkilerin daha arka plana atıldığı, ilerleyen süreçte ise tamamen göz ardı edildiği görülür. Bağımsızlık sonrası çalışmalarda Oğuz, Kırgız ilişkileri üzerine çalışmalar yoğunlaşmakta ve günümüzde de bu devam etmektedir. Bu çalışmada yerli kaynaklardan hareketle Oğuz-Kırgız bağlantılarının nasıl ortaya konduğu, yapılan çalışmalarda nasıl ele alındığı, konuyla ilgili Kırgız tarih yazımındaki bakış açıları ortaya konmaya çalışılacaktır. Oğuzlarla ilgili yapılan çalışmalar Kırgız-Oğuz ilişkilerinin Kırgız tarihçiliğindeki yeri noktasından değerlendirilecektir.

Keywords


Oral tradition prevails in Kyrgyz culture, which is part of the Turkic civilization. Telling epics and keeping genealogy are the most important segments of this culture and also source of historical, socio-cultural studies. First information in Kyrgyz language about the Oghuz and relations between Kyrgyz and Oghuz tribes are found in oral sources, epics and genealogies. Written and printed Kyrgyz texts do not have a long history; information transmitted through oral tradition is being written down, recorded and printed since 19th century. The most significant of them is the Manas Epic. In the epic Oghuz Khan is mentioned as an ancestor of Manas. Again in genealogies, the ethnic origin of the Kyrgyz is related to Oghuz Khan with verses “Bolubdur tüp atamız Oguz Handın / Oguz Han biri bolur tokuz handın”. In first local sources about the Kyrgyz history, it is continuously mentioned that Kyrgyz originate from Oghuz Khan. In the studies of the Soviet period these relation has been neglected and later definitely abandoned. In studies after the independence there have been some studies on the relationship between the Oghuz and Kyrgyz and it still continues. This study aims to investigate how the relationship between Oghuz and Kyrgyz is reflected, how it is reviewed and perspectives on this issue in Kyrgyz historiography, through local sources. All studies on the Oghuz will be evaluated according to the place of Kyrgyz-Oghuz relationship in Kyrgyz historiography. It is seen that oral tradition in Kyrgyz culture is quite strong and it continued vividly until the early 20th century. It can be said that this tradition which has started to be transferred to writing since the end of 19th century is weakening when compared to the past.In this context, it can be stated that information about the Oghuz in Kyrgyz sources was also put into writing starting from the same period. In particular, first information related to this topic can be found in the most important works of the Kyrgyz culture, such as epic Manas, genealogies andlegends. At this point, Information about the Oghuz in Kyrgyz sources can be

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,301
Number of downloads 463

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.