Vakıflar Genel Müdürlüğü Vakıf Kayıtlar Arşivinde Bulunan Müstakil Vakfiyelerdeki Ebruların İncelenmesi

Author:

Number of pages:
941-962
Language:
Year-Number:
2015-Volume 10 Issue 2

Vakıf, kişinin taşınır ya da taşınmaz mallarını hayır yapmak amacıyla kendi belirlediği usuller doğrultusunda bağışlamasıdır. Vakfiyeler ise kısaca bir vakfın koşullarını bildiren belgelerdir. Vakfiyelerde bağışlanan malların nasıl ve kimler tarafından kullanılacağı, nasıl yönetileceği, vakıfta çalışan kişilerin görev ve sorumlulukları, çalışma usulleri, ne kadar aylık alacağı, bu aylıkların hangi kaynaklardan sağlanacağı gibi birçok usul yer almaktadır. Vakfiyeler ait olduğu dönemin, tarihi, kültürel, hukuki ve iktisadi yapısından izler taşıdığı gibi geleneksel Türk kitap sanatlarımızdan hat, tezhip ve konumuz olan ebru örneklerini de içermesi açısından son derece önemlidir. Ebru sanatı; kitre vb. kıvam artırıcılarla yoğunlaştırılmış su üzerine ezilmiş toprak boyaların, at kılından ve gül dalından yapılmış fırçalarla su yüzeyine serpilmesi, biz ya da kıl yardımıyla desen verilmesi ve kâğıda alınmasıyla oluşturulan geleneksel kitap sanatımızdır. Araştırmada Vakıflar Genel Müdürlüğü Vakıf Kayıtlar Arşivi’nde kasada bulunan elektronik ortama aktarılmış müstakil vakfiyelerdeki ebrular incelenmiştir. Vakfiyeler incelenerek ebru içeren 26 vakfiye örneklem grubunda incelenmiştir. Araştırma sonucunda incelenen ebruların sırasıyla cildin en çok yan kâğıdında yer aldığı görülmüştür. Geri kalan örneklerde ise cildin kendisinde (ebrulu cilt) yer aldığı görülmüştür. Ciltte kullanılan ebruların tamamının battal ebrulardan oluştuğu anlaşılmıştır. Diğer örneklerde ise battal ebru, taraklı ebru, şal ebru, gel-git ebru, hatip ebru ve kumlu kılçıklı ebrunun uygulandığı görülmüştür. Örneklerde yer alan ebrulardaki renklerin genellikle canlı olduğu, bazı örneklerde ise yer yer lekelerin oluştuğu gözlenmiştir.

Keywords


Devotion (vakf) is one’s donation of his or her estates or real estates for the purpose of charity within the principles determined by him or her. As for foundation certificates (vakfiyeh), they are the documents declaring the conditions of devotion. It is likely to see how and by whom to use these commodities, how to administer them, the duties and responsibilities of those working in the foundation, the working principles, how much to pay as a salary, from what sources to supply these salaries and so on in these documents. The documents have some historical, cultural, legislative and economic characteristics of the era they belong to and they are of great importance in terms of containing examples of traditional Turkish book arts, calligraphy, gilding, and ebru, which is the topic of the current study. The art of ebru is a traditional book art made by scattering the smashed earthen dyes on the condensed water with gum tragacanth and stabilizer by brushes made from horse hair and rose stick, drawing a design with the help of hair or a pricker and passing it on the paper. In the current research, ebru art in the foundation certificates in the Archıve of General Directorate of Foundation Works were investigated. The samples transferred on the computer were examined and 26 documents containing ebru were put into the sampling group. At the end of the research, it was found that the ebru works examined were mostly in the lower cover, upper cover and on the miklab (triangular extension of the front cover). All of the ebru volumes are battal (oversize) ebru. In other examples, it was found that the types of battal ebru, taraklı (combed) ebru, şal (shawl) ebru, gel-git (tidal) ebru, hatip (orator) ebru and kumlu (sand ) ebru were applied. It was also observed that the colours of the ebrus in the examples were lively but that there were some stains on some examples.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 658
Number of downloads 424

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.