Bu makalenin amacı; insanlık tarihinin ilk dönemlerinden itibaren tartışmalara konu olan adalet kavramının temel dinamiklerini tespit etmektir. Adalet hayatın her safhasıyla alakalı geniş anlamları olan bir terimdir. Adalet tüm hakları ilgilendirmesi sebebiyle, toplumun ahlaki, hukuki ve fikri değerlerinin en önemlilerinden biridir. Bu sebeple de mülkün temeli olarak nitelendirilir. Adaletin insan tarafından gerçekleştirilen bir değer olması sebebiyle, insanın saygı duyup çekineceği bir otoriteye bağlılığı adaletin tesisinde önemlidir. Bunun için Allah adaletin merkezine kendine imanı koymuş ve adalet duygusunun gelişimi ile Allah ve Ahiret gününe imanı ilişkilendirmiştir. O mahlukatı yaratmış ve onlara yasalar koymuştur. Bu çerçevede insan için de fıtrat belirlemiş ve bu fıtrata uygun bir din göndermiştir. Bu dinde Allah insanın doğasına uygun, onun gelişmesine ve kendisini gerçekleştirmesine katkı sağlayacak şeyleri teşvik etmiş, ona zarar verecek iş ve davranışları ise yasaklamıştır. Meselenin bu yönüyle Allah adaletin temelinde yer almaktadır. Fıtri yasaları içermesi sebebiyle Kur’an’ı adaletin temelleri arasında kabul etmek isabetli olacaktır. Allah, Kur’an’da toplum ve zamana göre değişmeyecek temel düsturları zikretmiş böylece insanların hukuki ve ahlaki düzlemde ölçü almalarını istediği kriterleri göstermiştir. Ayetler Kur’an’ı anlama ve açıklamada en yetkili kişi olarak Hazreti Peygamberi işaret etmektedir. Onun hayatında ve sünnetinde adaletin niceliğini açıklayan, adaletin sınırlarını tebyin eden ifadeler bulunmaktadır. Bunun için Hazreti Peygamber, Kur’an’ın mübelliği olarak adaletin diğer temel kaynağıdır. Onun adalet düsturları karşısındaki tavrı ise adaletin mutlaklığına işaret etmektedir.

The aim of this article is to reveal the main dynamics of the concept of justice which was contentious through the human history. Justice is a broad meaning notion which connected with all aspects of life. Justice is one of the ethical, juridical and intellectual values of society for the reason that it interests all communities. Therefore it is characterized as a foundation of state. For the reason that justise is realized by human, the commitment to the esteemed authority is important for the establishment of justice. Therefore Allah puts the faith in the center of justice and connects the improvement of the sense of justice and the believing in Allah and Afterdeath. Allah created all creatures and laid down the law for them. Within this scope Allah designated the disposition for human and sent the religion wich is compatible with this disposition. In this religion Allah encourages the behaviors which are compatible with the nature of man and make a contribution to the improvement and realization of human. On the other hand Allah prohibits the behaviors which damages man. In this sense Allah is the basic source of justice. For the reason that Koran includes the innate laws, it will be felicitous to designate Koran as a source of justice. Allah declares in Koran the main principles which are not changeable. In this way Allah indicates the criteria for the juridical and ethical levels. According to the Verses the plenipotentiary person for the explanation of Koran is Prophet Muhammad (p.b.u.h.). There are expressions which clarify the quantity of justice and declare limits of it through the life of Prophet Muhammad (p.b.u.h.). Therefore Prophet Muhammad (p.b.u.h.) is another basic resource of justice for the reason that he is annunciator of Koran. Thus his attitudes in relation to the norms of justice is the indicative of the absoluteness of justice.