Anadolu’dan Kürevî-Konik Kap Örnekleri

Author:

Number of pages:
1039-1062
Language:
Year-Number:
2014-Volume 9 Issue 10

Güneydoğu Anadolu Bölgesine ait çeşitli merkezlerden el geçen ve Anadolu'daki birçok müzede sergilenen kabartma desenli sırsız seramikler içinde, üst bölümü yarım küre, alt bölümü konik yapılan ve formundan dolayı "kürevî-konik" olarak isimlendirilen kaplar, önemli bir grup oluşturmaktadır. Bu kapların fonksiyonları uzun süre belirlenememiş, el bombası, cıva kabı, parfüm kabı, ilaç kabı, ateş körüğü, kandil topu ve içecek kabı olabileceği konusunda çeşitli tartışma ve yorumlara yol açmıştır. Söz konusu eserler ağız, boyun ve gövde bölümlerinden oluşmaktadır. Ağız, eserlerin bir kısmında form bilgisi vermeyecek şekilde tamamen kırıktır. Diğerlerinde ise merkezinde ufak çaplı silindirik delik bulunan kürevi görünüştedir. Boyun ise, sağlam durumda olanlarda genellikle derin kazıma ile iki kenarı belirginleştirilmiş profilasyonla yayvan görünüşlü bir geçiş niteliğindedir. Gövde formu bakımından eserler genellikle boyundan itibaren profilli kademeler ile genişletilerek kürevî şekle dönüşmüş, daha sonra alta doğru konik görünüşle sivrileştirilmiştir. Eserlerin tamamının yapım tekniği aynıdır. Gövde, yekpare yapılmış ve üzerine aynı bir parça olarak boyun ve ağız sonradan tutturulmuştur. Ağız ve boyunun imalatında çark kullanılmış olmalıdır. Kürevî-konik kapların süslemesi genellikle üst-kürevî bölümde bulunmakla beraber, az sayıda eserde konik bölüme kadar devam ettirilmiştir. Daha ziyade geometrik, bitkisel ve mask biçiminde insan figürleri dekoratif unsur olarak görülmektedir. 12. - 14. yüzyıllara tarihlendirdiğimiz kürevî-konik kapların bugünkü Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki Artuklular’a ait olduğu söylenebilir.

Keywords


Embossed unglazed ceramics of the Southeastern Anatolia Region, which are exhibited in many museums of Anatolia, contain a very important group named "spheroconical" vessels, whose upper portion is hemispherical and lower portion conical. The functions of these vessels could not be determined for a long time, grenades, quicksilver containers, perfume vessels, medicine containers, fire bellows, candles and beverage containers are some options of discussion and reviews about their function. These works are formed in three parts, mouth, neck and trunk. In some works the mouth part is completely broken and not able to give any information about the form. In others, are minor cylindrical holes in the center. The neck part of the intact ones is usually with deep scratches, contoured on two edges with a shallow-looking profilation like a transition. The trunk part of pieces is usually expanded up from the neck with profiled steps, transformed into spherical shape, sharpened to the bottom. The construction technique of all of the works is the same. The trunk parts are monolithic made, and are attached on neck and mouth. The ornamentation of the spheroconical vessels are usually seen on the upper parts. In a small number of pieces the ornamentation continues till the conical section. Rather, geometric, herbal and human figures like mask forms are used as decorative elements. It can be said that these spheroconical vessels belong to the Artukid Period of the current Southeast Anatolia area of the 12th-14th century.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 724
Number of downloads 447

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.