Osmanlı tarım(toprak) sistemi, tımar rejimine dayanırdı. Tımar sisteminin esası; devlet mülkiyeti(rakabe) altındaki toprakların, yine birer devlet memuru olan sipahilerin gözetiminde, kullanım(intifa) hakkına sahip köylüler tarafından işletilmesiydi. 18.yüzyılda İstanbul tarım sisteminde yaşanan hukuki ve ekonomik sorunları belirleme amacındaki bu çalışma, 1743-1750 yılları arasındaki döneme ait İstanbul Ahkam Defterleri’nin tasnifine yöneliktir. Ahkam defterlerinde yer alan kayıtlardaki hükümleri tasnif edebilmek için; (a)defter numaraları, (b)başvuru yerleri, (c)ihtilaf konuları, (d)ihtilafın taraflarının sosyal konumları, (e)ihtilafın taraflarının dinleri ve (f)başvuru yılları, temel analiz değişkenleri olarak seçildi. Her bir hüküm, bu sistematiğe göre -öncelikle kendi içlerinde ve daha sonra da genel analize tabi tutularak- incelendi. İstanbul Ahkam Defterleri Kayıtları’nda, Ocak 1743 - Kasım 1750 yılları arasındaki dönemde, tarımsal sistemle ilgili olarak 284 tane hüküm tespit edildi. Bu hükümlerin analizi sonucunda, en fazla kararın, 2 numaralı defterde (%57,4) alındığı görüldü. İstanbul tarımsal sisteminde yaşanan sorunların, yoğunluklu olarak “miri, tımar ve mülk toprak ihtilafları” (%45,4) ve “vergiler” (%34,2) konularıyla ilgili oldukları belirlenmiştir. Bununla birlikte en fazla tarımsal sorun, Üsküdar (%52,3) bölgesinde yaşanmıştır. Yine, Suriçi kazasında sıklıkla “reayanın başka şehir, köy vb. yerlere göçü” (%84,2), Galata ile Üsküdar kazalarında “tımar, mülk, çiftlik, tarla ve arazilere müdahale” (sırasıyla %40,9 ve %22,1) ve Haslar kazasında yoğunlukla “mera, yaylak, kışlak, otlak vb. yerlere müdahale” (%23,6) konularına ilişkin sorunlar yaşanmıştır. 18.yüzyılda İstanbul’daki tarımsal sorunlar, çoğunlukla yönetilenler(reaya) arasında yaşanmıştır. Şöyle ki, verilen hükümlerin, %75,7’sinde her iki taraf da yönetilen zümreden oluşurken, %12’si yönetilen ile yöneten arasında, %10,6’sı yöneten ile yönetilen arasında ve sadece %1,8’i iki yöneten arasında yaşanmıştır. Hem müracaat eden ve hem de şikayet edilen taraflar, çoğunlukla köyde yaşayan Müslüman yönetilen reayadan oluşmuştur. İncelenen dönemdeki tarımsal sorunların %%66,9’unun, 1743-1746 yılları arasındaki dönemde yaşandığı tespit edilmiştir.

Ottoman agriculture system was based on the timar regime. The essence of this regime was that the state lands(rakabe), which supervised with sipahi, were cultivated by the reaya who had usufructary right(intifa). This study, which identified with the legal and economic problems of the agricultural system of Istanbul in the 18th century, intended to classify Istanbul Ahkam Registers in the period of 1743-1750. In order to classify the provisions of Ahkam Registers; (a)registry numbers, (b)application areas, (c)conflict issues, (d)the social position of the litigants, (e)the religion of the litigants, and (f)application years were chosen as the basic analysis variables. Each provisions which based on this systematic were examined in themselves. 284 agricultural provisions were determined in Istanbul Ahkam Registers in the period of January 1743- November 1750. The analysis of these registers, the maximum provisions were found with 2nd part (57.4%) of them. The most problems of the agricultural system of Istanbul were “demesne(miri), timar, and property disputes” (45.4%) and “taxes” (34.2%). Moreover, the most agricultural problems occured in Uskudar(52.3%) region. Also, the most agricultural problem in Surici was “migration of raya to another places” (84,2%), in Galata and Uskudar was “intervation of timar, property, farms, and agricultural lands” (respectively 40,9% and 22,1%), and in Haslar was “intervation of pastures, rangelands, and fields” (23,6%). Agricultural problems of Istanbul in the 18th century was mostly occured between the reaya. It was clear that 75.7% of these provisions were related to the reaya, 12% of these were occured between the reaya and the administrators, 10,6% of these were occured between the administrators and the reaya, and only 1,8% of these were related to the administrators. Both the applicants and the complainants were intensity composed by the Muslims raya which were dwelling in township. It was determined that 66.9% of this agricultural problems were occured in the period of 1743-1746.