Karlıova Havzası ve Çevresinin (Bingöl) Heyelan Duyarlılık Haritasının Oluşturulması

Author:

Number of pages:
49-68
Language:
Year-Number:
2015-Volume 10 Issue 2

Bu çalışmada önemli tektonik hatlarla sınırlandırılan Karlıova Havzası ve çevresinde heyelana duyarlı alanların belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada heyelana neden olan faktörler etki derecelerine göre çakıştırılarak havza ve çevresi için heyelan duyarlılık haritası oluşturulmuş, heyelana neden olan faktörler belirlenmiştir. Karlıova Havzası, Kuzey Anadolu Fayı ile Doğu Anadolu Fayı arasında Kuvaterner’de açılmaya başlamış fay kaması (fault-wedge basin) havzasıdır. Havza yüksek düzlükler arasında yer almakta olup, dört yandan faylarla çevrilidir. Havzanın KAF, DAF ve Varto Fayı tarafından şekillenmesi önemli özellikler kazanmasını sağlamıştır. Bu özelliklerinin başında havzanın sularını drene eden önemli akarsuların fay hatlarına yerleşmiş olması gelmektedir. Havzayı sınırlandıran fayların düşey bileşeninin de olması eğim değerlerinin yüksek olmasını sağlamıştır. Bu durum fay hatlarına yerleşen Göynük Çayı, Peri Suyu ve Hasanova Çayı Vadileri’nin yamaçlarında belirgindir. Eğim değeri yüksek olan vadi yamaçlarında litolojinin tüflerden oluşması heyelanlara zemin hazırlamaktadır. Önemli tektonik hatlarının kesiştiği havzada sismik etkinlik yüksek olup, meydana gelen deprem sayısında havza ve çevresi ülkemizde ilk sırada yer almaktadır. Havzada heyelanların yaygın olarak görülmesinin ana nedenleri tektonizmaya bağlı olarak eğim değerlerinin yüksek olması ve litolojinin elverişli olmasıdır. Yörenin yağış miktarının fazla olması ve sık yaşanan depremler heyelanları tetikleyici bir rol oynamaktadır. Heyelanlar havzanın doğu ve güneydoğusu (çizgisel uzanımlı fay hattı boyunca) ile güneybatısında belirgin olarak görülmektedir. Havza ve çevresinde heyelana yüksek duyarlı sahaların oranı % 41, en yüksek derecede duyarlı olan sahaların oranı % 14 olup, çalışma alanının % 50’sinden fazla bir alanda heyelan duyarlılığı yüksektir. Dikkat çeken başka bir durum da heyelan duyarlılığı yüksek olan sahalarda aynı zamanda nüfus yoğunluğunun ve yerleşmelerin fazla oluşu, ana ulaşım hatlarının bu sahalardan geçirilmesidir. Heyelanlar nedeniyle önemli ekonomik kayıplar yaşanmaktadır. Daha önemlisi tektonik aktivite nedeniyle heyelan olaylarının her yıl devam etmesidir. Havzada heyelanlar nedeniyle doğabilecek ekonomik kayıpları azaltmak amacıyla heyelan duyarlılığı yüksek olan sahalar nüfuslanmamalı, var olan yerleşmeler tahliye edilmelidir

Keywords


We aim to determine the landslide sensitive areas in Karlıova Basin and its surrounding that is limited with important tectonic lines. In this study, by superposing the factors that causes landslides in terms of their degree of effect landslide sensitivity has been mapped for the Karlıova Basin and its surrounding and the factors that causes landslides have been determined. Karlıova Basin is a fault wedge basin which is begun to open in Quaternary between the North Anatolia (NAF) and East Anatolia Faultlines (EAF). The Basin is located among the high plateaus and surrounded by faultlines all around. Shaped by the NAF, EAF, and Varto Faultlines it gained important characteristics. The most important of these characteristics is the settlement of important tributaries, which drain the streams of basin, into the faultlines. The existence of vertical component in the faultlines that limits the basin provides the high values of slope. This state is clear on the hillsides of Göynük, Peri, and Hasanova Stream valleys that settles the faultlines. The lithology formed from tuff leads up to landslides on the hillsides of valleys in which the angle of slope is high. The important tectonic faultlines has intersected in the basin, the seismic activity is high in the area, and the basin and its surrounding comes first in our country in terms of the number of the earthquakes occurred. The main reasons for the prevalence of landslides is the highness of slope values depending on the tectonism and the admittance of lithology. The highness of precipitation and the frequent earthquakes plays an important role in generating the landslides. Landslides are seen clearly from the east, southeast, and southwest of the basin (along the linear faultline). The rate of high landslide sensitive areas is 41 % in the basin and its surrounding, the rate of most sensitive areas is 14 %, and more than the 50 % of an area within the study area the landslide sensitivity is high. Another remarkable point is the existence of high rate of population and settlements and the passing of main roads from these areas. Because of landslides there were a great deal of economic losses. More important, owing to the tectonic activity the lanslides go on to occur every year. To reduce the economic losses because of the landslides in the basin the landslide sensitive zones should not be populated, and the existing settlements should be evacuated.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 871
Number of downloads 643

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.